Urlop ojcowski i tacierzyński 2023 – jakie prawa przysługują ojcu?

Urlop ojcowski oraz urlop tacierzyński przysługują świeżo upieczonym ojcom. W roku 2023 są rząd planuje wprowadzić zmiany w urlopach rodzicielskich zgodnie z europejską dyrektywą work-life balance. Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat i jakich zmian spodziewać się w nadchodzących miesiącach.

Urlop ojcowski, tacierzyński i rodzicielski. Jakie są różnice?

Urlop ojcowski to nie jedyne świadczenie, jakie przysługuje mężczyznom w związku z narodzinami dziecka. Oprócz tego przysługuje im także urlop tacierzyński, który stanowi część urlopu macierzyńskiego.

Każdy ojciec może liczyć na przedłużenie urlopu tacierzyńskiego w postaci urlopu rodzicielskiego. Trwa on minimum 32 tygodnie. Mężczyzna może przebywać na nim zarówno z matką dziecka, jak i samotnie.

Na czym polega urlop tacierzyński?

Ojcu, który korzysta z tego rodzaju urlopu, przysługuje 100% podstawy wymiaru zasiłku (podobnie jak matce podczas przebywania na urlopie macierzyńskim). Pracodawca nie może odmówić przyznania urlopu tacierzyńskego – niezależnie od przyczyn. Warunkiem otrzymania urlopu jest złożenie podania najpóźniej 14 dni przed jego rozpoczęciem. Co ważne, ten rodzaj urlopu musi zostać wykorzystany w całości, od razu po tym, jak matka zrezygnuje ze swojej części urlopu macierzyńskiego.

Komu przysługuje urlop tacierzyński?

Urlop tacierzyński przysługuje jedynie ubezpieczonym ojcom z tytułu:

• urodzenia się ich dziecka,
• przysposobienia dziecka na wychowanie (np. jako rodzina zastępcza).

Ten rodzaj świadczenia przysługuje nie tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale także zleceniobiorcom lub osobom prowadzącym działalność gospodarczą.

Z urlopu tacierzyńskiego można skorzystać jedynie, jeśli matka zrezygnuje z części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.

Ile trwa urlop tacierzyński?

Wymiar urlopu tacierzyńskiego zależy w dużej mierze od tego, ile trwa urlop macierzyński. Jego długość różni się w zależności od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu:

• 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
• 33 tygodnie – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Matka dziecka musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Zatem czas trwania urlopu tacierzyńskiego może wynieść maksymalnie:

• 6 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 17 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
• 19 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
• 21 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
• 23 tygodnie – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Są to jednak wartości maksymalne. Urlop tacierzyński może być znacznie krótszy lub nie przysługiwać wcale, jeśli matka dziecka postanowi skorzystać z urlopu macierzyńskiego w pełni.

Wniosek o tacierzyński – o czym należy pamiętać?

Obowiązki w zakresie dostarczenia stosownych dokumentów dotyczą w tym przypadku zarówno ojca, jak i matki dziecka. Dużą rolę gra tutaj zasiłek macierzyński. Kobieta musi złożyć:

• wniosek z wyszczególnioną datą, od kiedy rezygnuje z pobierania zasiłku, jeżeli nie jest zatrudniona na umowie o pracę (prowadzi działalność gospodarczą),
• zaświadczenie od pracodawcy, mówiące o zaprzestaniu korzystania przez pracownicę z zasiłku macierzyńskiego, jeżeli jest zatrudniona, a zasiłek pochodzi z ZUS,
• oświadczenie matki, zawierające datę, od której ojciec zacznie korzystać z uprawnień matki dziecka do zasiłku.

Mężczyzna powinien natomiast skompletować następujące dokumenty:

• skrócony odpis aktu urodzenia pociechy bądź kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem (potwierdza ZUS lub płatnik składek);
• zagraniczny akt urodzenia dziecka (jeśli dotyczy);
• zaświadczenie od płatnika zasiłku, w którym znajdą się informacje o pobieranym przez matkę zasiłku macierzyńskim;
• wniosek o udzielenie urlopu tacierzyńskiego z planowaną datą rozpoczęcia urlopu.

Urlop ojcowski – na czym polega?

Kwestia urlopu ojcowskiego jest w całości regulowana przez artykuł 182 Kodeksu pracy. Z tego też względu przysługuje on wyłącznie pracownikom zatrudnionym na umowie o pracę. Wymiar czasu zatrudnienia (np. na niepełny etat) nie odgrywa tu roli. Ze świadczeń może skorzystać każdy mężczyzna, który bierze czynny udział w wychowywaniu dziecka – nawet wtedy, kiedy jest rozwiedziony z jego matką. Urlop ojcowski nie przysługuje osobom, które zostały pozbawione praw rodzicielskich, nie utrzymują z dzieckiem kontaktu lub nie są do tego uprawnione.

Urlop ojcowski przysługuje również ojcom adopcyjnym dziecka, które nie ukończyło 7. roku życia. W takiej sytuacji termin 24 miesięcy jest liczony od dnia wydania postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka.

Istotną kwestią jest także finansowanie urlop ojcowskiego. Według obowiązujących norm prawnych za urlop ojcowski przysługuje pełne 100-procentowe wynagrodzenie. Zasiłek ten jest jednak w całości wypłacany w ramach ubezpieczenia chorobowego, czyli jego finansowanie spoczywa na ZUS-ie.

Wymiar urlopu ojcowskiego

Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 14 dni (czyli 10 dni roboczych) z wliczeniem weekendów oraz świąt. Czas wolny można wykorzystać na dwa sposoby: jednorazowo lub po tygodniu w oddzielnych terminach. Urlop ten w żaden sposób nie wpływa na wymiar przysługującego urlopu wypoczynkowego.

Wniosek o urlop ojcowski – kiedy pracownik powinien go dostarczyć?

Warunkiem koniecznym do uzyskania zgody pracodawcy na wykorzystanie urlopu ojcowskiego jest złożenie odpowiedniego wniosku na 7 dni przed planowanym rozpoczęciem wolnego. Jeżeli nie występują żadne przesłanki prawne, które dyskwalifikowałyby pracownika z możliwości skorzystania ze świadczenia, powinien on wyrazić zgodę na udzielenie urlopu ojcowskiego.

Pracownikowi przysługuje pełna ochrona przed zwolnieniem. Po powrocie z urlopu przełożony musi przyjąć daną osobę na wcześniej zajmowane przez nią stanowisko.

Wniosek o urlop ojcowski – co powinien zawierać

Pisemny wniosek pracownika o urlop ojcowski powinien zawierać takie informacje, jak:

• imię i nazwisko pracownika,
• dane pracodawcy,
• prośbę o udzielenie urlopu ojcowskiego,
• imię, nazwisko i datę urodzenia dziecka,
• datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu,
• wymiar urlopu.

Urlop ojcowski to same korzyści!

Urlop ojcowski to bardzo atrakcyjna forma wolnego dla każdego świeżo upieczonego taty, który zyskuje szansę na spędzenie czasu ze swoim dzieckiem i bierze czynny udział w jego wychowaniu. Dlatego też kwestia ta jest niezwykle ważna z perspektywy rozwoju dzieci oraz ich relacji z rodzicami.

Urlop ojcowski ma zalety także dla samego pracodawcy. I choć trudno w to uwierzyć – w końcu przełożony traci jedną osobę z zespołu na dwa długie tygodnie – dobre relacje z zatrudnionymi z pewnością umożliwią wcześniejsze przygotowanie się do tego wydarzenia. Warto pamiętać, że poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia to jedne z najważniejszych aspektów budowania silnych więzi wśród personelu.

Urlop tacierzyński i urlop ojcowski 2023 – planowane zmiany w Kodeksie pracy

W 2023 roku nastąpi nowelizacja Kodeksu pracy, która zakłada krótszy czas na skorzystanie z urlopu ojcowskiego. Ma to być możliwe jedynie do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia, a w przypadku ojców adopcyjnych – 14. roku życia. Niestety po tym czasie urlop przepadnie. Ojciec będzie mógł wykorzystać 9 tygodni nieprzenoszalnego urlopu tacierzyńskiego.

Zmieni się również wysokość zasiłku. Po nowelizacji ojcu będzie przysługiwać 70% podstawy zasiłku.

Przygotuj się na dni wolne pracownika!

Jeżeli Twój pracownik spodziewa się dziecka, nie panikuj i wszystko dokładnie zaplanuj na tę okazję. W tej sytuacji przydatna będzie aplikacja Kadromierz. Za jej pomocą przygotujesz grafik pracy online z uwzględnieniem każdych zmian. Po opublikowaniu grafiku Twoi pracownicy otrzymają powiadomienie.

Pamiętaj, że możesz skorzystać z funkcji elektronicznych wniosków urlopowych, dzięki którym na bieżąco będą spływać do Ciebie informacje o planowanym urlopie oraz jego rodzaju.