Kodeks pracy 2023 – jakie zmiany w prawie pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy przyniesie ze sobą wiele zmian zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Wiele z nich wejdzie w życie w pierwszej połowie 2023 roku. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej o zmianach w Kodeksie pracy w 2023 roku.

Sprawdź, co znajdziesz w artykule:

1. Minimalne wynagrodzenie – podwyżki
2. System teleinformatyczny do obsługi umów
3. Składki ZUS 2023
4. Zmiany w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami
5. Wyższe stawki diet z tytułu podróży służbowej
6. Badanie trzeźwości pracowników
7. Zmiany w zakresie pracy zdalnej
8. Okazjonalna praca zdalna
9. Dyrektywa 2019/1152
10. Wymiar urlopu opiekuńczego
11. Wymiar urlopu rodzicielskiego
12. Zwolnienie z pracy z powodu działania siły wyższej
13. Zmiany w wypowiadaniu umowy o pracę na czas określony

Minimalne wynagrodzenie – podwyżki

Zmiany w Kodeksie pracy rozpoczęły się już 1 stycznia 2023 roku. Tego dnia nastąpiła pierwsza z dwóch podwyżek płacy minimalnej. Od tego czasu minimalne wynagrodzenie wynosi 3490 zł brutto. Zmieni się ono ponownie w lipcu i wzrośnie do 3600 zł brutto.

Wraz z podwyżką płacy minimalnej wzrasta również minimalna stawka godzinowa. W pierwszej połowie roku wynosi ona 22,80 zł brutto, a od czerwca będzie równa 23,50 zł brutto.

System teleinformatyczny do obsługi umów

System teleinformatyczny ma znacznie ułatwić mikroprzedsiębiorcom prowadzenie firm. Ustawa dotycząca systemu ma wejść w życie 23 stycznia 2023 r., jednak sam system zostanie uruchomiony do 2025 roku.

System ma obsługiwać takie dokumenty, jak:

• umowy o pracę,
• umowy cywilnoprawne,
• umowy uaktywniające dla niań.

W systemie teleinformatycznym będzie można zawierać, zmieniać lub rozwiązywać ww. umowy. Dodatkowo możliwe będzie wykonywanie innych czynności niezbędnych do realizacji praw i obowiązków z tytułu umów, o których mowa.

Składki ZUS 2023

Wraz ze zwiększeniem minimalnego wynagrodzenia wzrastają również składki ZUS w 2023 roku. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie może być niższa niż 1047 zł. Jest to 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w pierwszej połowie 2023 roku.

Zmiany w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami

Do senatu trafiła ustawa o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przewiduje ona wzrost dofinansowań wynagrodzenia dla pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Od nowego roku dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) będzie wynosić:

• 2400 zł w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
• 1350 zł w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
• 500 zł w przypadku osób z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Wyższe stawki diet z tytułu podróży służbowej

1 stycznia 2023 r. uległy zmianie stawki diety krajowej. Wysokość diety zależna jest m.in. od czasu trwania podróży. Wyliczając dietę krajową, musisz wziąć pod uwagę również bezpłatne wyżywienie. W zależności od posiłku kwota ta pomniejszana jest o:

• 25% – w przypadku bezpłatnego śniadania lub kolacji,
• 50% – w przypadku bezpłatnego obiadu.

Stawki diety krajowej wynoszą:

• 9 zł – ryczałt za dojazdy,
• 45 zł – pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia,
• 67,50 zł – ryczałt za nocleg.

Badanie trzeźwości pracowników

Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada również możliwość wprowadzenia kontroli trzeźwości pracowników. Po wprowadzeniu zmian pracodawcy będą mogli dokonywać również kontroli trzeźwości zatrudnionych w trybie zdalnym. Warto wiedzieć, że wizyta powinna zostać wcześniej zapowiedziana.

Kontrola trzeźwości będzie również możliwa w przypadku umów cywilnoprawnych. Badaniu będą mogli zostać poddani zleceniobiorcy i osoby pracujące na podstawie umowy B2B.

Zmiany w zakresie pracy zdalnej

Z wykonywaniem pracy zdalnej powiązane jest wiele zmian, które rozpoczęły się już w trakcie pandemii COVID-19. Ustawa została przekazana do Senatu, a ostatnie prace nad nią wciąż trwają. Po wejściu w życie zmian praca zdalna będzie możliwa okazjonalnie,  hybrydowo oraz na stałe. Jej zasady pracownik będzie ustalał wraz z pracodawcą na początku zatrudnienia lub w jego trakcie. Co ciekawe, o rozpoczęcie pracy zdalnej będzie mógł wnioskować zarówno pracownik, jak i pracodawca.

Pracodawca będzie mógł wyrazić zgodę na pracę zdalną, jeśli pracownik złoży oświadczenia dotyczące:

• posiadania warunków technicznych i lokalowych do wykonywania pracy zdalnej,
• zapoznania się z zasadami ochrony danych osobowych poza miejscem pracy,
• zapoznania się z oceną ryzyka zawodowego dla stanowiska pracy.

Zgodnie z obowiązkiem zapewnienia ochrony życia oraz zdrowia pracowników, pracodawca musi przedstawić ryzyko zawodowe związane ze stanowiskiem pracy oraz zasady higieny pracy zdalnej. Dodatkowo powinien zapewnić pracownikowi narzędzia niezbędne do pracy. i.

W związku z dwumiesięcznym vacatio legis, zmiany, o których mowa, wejdą w życie prawdopodobnie w marcu 2023 roku.

Okazjonalna praca zdalna

Pracownicy będą mogli wykonywać pracę zdalną okazjonalnie. Będzie to rozwiązanie, które pozwoli im uniknąć dojeżdżania do miejsca pracy w trudnych sytuacjach. W tym przypadku, w odróżnieniu od pracy zdalnej ustalonej z góry z pracodawcą, nie trzeba wypłacać ekwiwalentu z tytułu pracy zdalnej.

Okazjonalna praca zdalna będzie mogła zostać wykorzystana w sytuacjach związanych z interesem pracownika – np. w razie potrzeby dojazdu do innego miasta w dniu pracy lub pozostania w domu. Pracownik będzie mieć do wykorzystania 24 dni pracy zdalnej w trakcie roku. Aby z nich skorzystać, będzie musiał złożyć odpowiedni wniosek.

Dyrektywa 2019/1152

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy uwzględnia dbanie o większy work-life balance. Zmiany miały wejść w życie już w sierpniu zeszłego roku, jednak szczegóły dotyczące ustawy wciąż są ustalane.

Nie ma jasno określonej daty wejścia w życie danej dyrektywy, jednak według doniesień, można się jej spodziewać w tym roku. Do zmian związanych z work-life balance można zaliczyć m.in. nowy urlop opiekuńczy, wydłużenie urlopu rodzicielskiego czy umożliwienie rodzicom pracy zdalnej.

Wymiar urlopu opiekuńczego

Urlop opiekuńczy nie będzie dotyczył tylko rodziców lub opiekunów dzieci, a jego wymiar nie jest zależny od stażu pracy i będzie mógł zostać wykorzystany w sytuacji potrzeby opieki nad bliską osobą – może to być krewny lub osoba pozostająca we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia ze względów medycznych.

Urlop opiekuńczy jest bezpłatny. Oznacza to, że pracownik, który go wykorzysta, nie otrzyma wynagrodzenia za dany dzień.

Wymiar urlopu rodzicielskiego

Dyrektywa zakłada również wydłużenie urlopu rodzicielskiego do 41 tygodni – w tym 9 tygodni urlopu, który będzie przysługiwał tylko ojcu i nie będzie mógł zostać przeniesiony na matkę.

Zwolnienie z pracy z powodu działania siły wyższej

Zmiany umożliwią pracownikowi wykorzystanie  2 dni lub 16 godzin zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej. Oznacza to, że pracownik może skorzystać z niego w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych np. wypadkiem lub chorobą.

Zmiany w wypowiadaniu umowy o pracę na czas określony

Zgodnie z brzmieniem dyrektywy pracodawca będzie musiał podać powód wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony. Zmianie ulegną także przepisy dotyczące pracowników poddanych szczególnej ochronie. Mowa tu o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy – jeśli pracodawca podejmie próby rozwiązania umowy, mogą grozić mu sankcje.