Wolne za oddanie krwi – ile dni przysługuje i na jakich warunkach?

Honorowy dawca krwi, czyli osoba, która odda krew i/lub jej składniki (np. osocze) w celach innych niż diagnostyczne, ma prawo do szeregu przywilejów. Stacja krwiodawstwa zapewnia posiłek regeneracyjny (np. czekolady) i zwrot kosztów przejazdu. Ze strony pracodawcy krwiodawca zatrudniony na podstawie umowy o pracę może liczyć na udzielenie czasu wolnego od pracy. Ustawa covidowa w 2021 roku wprowadziła nowe uprawnienia dla dawców krwi, a niektóre z nich obowiązują nadal za sprawą ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej z dnia 9 marca 2023 roku. Sprawdź, ile dni wolnego przysługuje za oddanie krwi.

Dzień wolny za oddawanie krwi – komu przysługuje?

Wolne za oddanie krwi to szczególny przywilej przysługujący krwiodawcom, którego regulacje znajdują się poza Kodeksem pracy, a oparte są na Ustawie o publicznej służbie krwi z dnia 22 sierpnia 1997 roku. Przepisy te gwarantują dawcom krwi zwolnienie od pracy oraz od wykonywania czynności służbowych w dniu oddania krwi i w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi. Prawo to przysługuje wszystkim pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, którzy przedstawią w miejscu pracy odpowiednie zaświadczenie wydane przez stację krwiodawstwa.

Aby skorzystać z tego przywileju, pracownik, który oddaje krew lub jej składniki, musi również odpowiednio wcześniej zgłosić swoją nieobecność w pracy, zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Co ważne, przywilej ten dotyczy jedynie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak np. umowa zlecenie czy umowa o dzieło, nie mają prawa do płatnego wolnego w celu oddania krwi.

Sprawdź, komu przysługuje dzień wolny za święto.

Ile dni wolnego za oddanie krwi?

Zwolnienie od pracy pracownika będącego krwiodawcą przypada na 2 dni – w dzień oddawania krwi oraz dzień kolejny. Oznacza to, że jeśli honorowy dawca krwi odda krew w czwartek, to zarówno czwartek, jak i piątek będą jego dniami wolnymi. Jednak w przypadku, gdy uda się do stacji krwiodawstwa w piątek, dzień wolny za oddanie krwi przypadnie na sobotę – jeśli według harmonogramu pracy nie jest to dzień pracujący pracownika, dodatkowy dzień wolny przepada i nie przechodzi na kolejny dzień roboczy, czyli poniedziałek.

Dni wolne za oddanie krwi a wynagrodzenie

Pracownicy zachowują prawo do pełnego wynagrodzenia za czas nieobecności. Dzięki temu dni wolne za oddanie krwi są zachętą do udziału w programach krwiodawstwa. Honorowi dawcy krwi, którzy zdecydują się na oddanie krwi sześciokrotnie w ciągu roku, mogą cieszyć się nawet z 12 dodatkowych dni wolnych.

Wynagrodzenie za czas nieobecności w pracy, spowodowanej oddaniem krwi, jest pokrywane przez pracodawcę. Pracownicy, którzy planują skorzystać z tego przywileju, powinni poinformować o tym fakcie pracodawcę z odpowiednim wyprzedzeniem, aby umożliwić organizację pracy podczas ich nieobecności.
Interesującym udogodnieniem jest opcja zaliczenia oddanej krwi jako darowizny, co otwiera możliwość uzyskania ulgi podatkowej. Honorowi dawcy krwi mogą odliczyć wartość tej darowizny od podstawy opodatkowania w zeznaniu rocznym PIT.

Jak złożyć wniosek o dzień wolny za oddanie krwi?

Choć pracownik ma obowiązek wcześniejszego powiadomienia pracodawcy o nieobecności związanej z oddawaniem krwi, nie musi on jednak składać formalnego wniosku tak jak np. w przypadku urlopu okolicznościowego czy urlopu wypoczynkowego. Wystarczy, że zatrudniony poinformuje pracodawcę:

• osobiście,
• za pośrednictwem innej osoby,
• telefoniczne,
• mailowo bądź za pomocą komunikatora internetowego,
• pocztą (w tym przypadku kluczowa będzie data stempla pocztowego).

Konieczne będzie także okazanie zaświadczenia wystawionego przez stację krwiodawstwa do wglądu pracodawcy. Te dwie czynności wystarczą, aby nieobecność uznać za usprawiedliwioną.

Innym sposobem na powiadomienie pracownika o planowanej nieobecności jest złożenie elektronicznego wniosku urlopowego w aplikacji Kadromierz. Pracownik, po zalogowaniu się do systemu, może w prosty i intuicyjny sposób wypełnić formularz wniosku, określając rodzaj nieobecności – w tym wypadku oddanie krwi – oraz zaplanowaną datę. System automatycznie przekazuje wniosek do odpowiednich osób w organizacji, takich jak bezpośredni przełożony czy dział kadr, umożliwiając szybką weryfikację i zatwierdzenie wniosku. Dzięki temu pracodawca może w łatwy sposób zaplanować zastępstwo lub dostosować grafik pracy, a pracownik otrzymuje potwierdzenie zatwierdzenia swojego dnia wolnego w sposób cyfrowy, co znacznie upraszcza i przyspiesza cały proces komunikacji oraz planowania w firmie.