Czym jest staż pracy?

Staż pracy pracownika to łączna długość poszczególnych okresów, kiedy pozostawał on zatrudniony. Oprócz faktycznego świadczenia pracy, do stażu wliczają się także np. lata, w których dana osoba pobierała naukę. Dlaczego warto sięgnąć po kalkulator stażu pracy? Można się dzięki niemu dowiedzieć, ile dni urlopu nam przysługuje lub czy nabyliśmy już prawo do emerytury.

Staż pracy – definicja

W Kodeksie pracy na próżno doszukiwać się jednoznacznej definicji stażu pracy. Zakłada się jednak, iż pojęciem tym określa się okres (łączne lata pracy), w którym pracownik świadczy pracę w oparciu o stosunek pracy zawarty na podstawie: 

• umowy o pracę,
• spółdzielczej umowy o pracę,
• powołania,
• mianowania,
• wyboru.

W przypadku stażu pracy umowy cywilnoprawne – czyli umowa o dzieło oraz umowa zlecenie – nie mają  zastosowania. 

Jak ukończenie szkoły wpływa na staż pracy?

Warto pamiętać, że staż pracy nie jest jednak związany wyłącznie z okresami faktycznego świadczenia obowiązków zawodowych przez danego pracownika. Wliczają się w niego bowiem także okresy, w których pracownik nie był zatrudniony, a zostały uwzględnione w przepisach prawa. Jednym z podstawowych jest czas edukacji. Każdy kalkulator stażu urlopowego uwzględnia w pierwszej kolejności to, na jakim szczeblu pracownik ukończył swoją edukację. Spójrz na poniższe zestawienie i sprawdź, ile lat stażu pracy przysługuje Ci za dotychczasową naukę!

• Do 3 lat – zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa. Wlicza się liczbę lat przewidzianą programem nauczania.
• Do 5 lat – średnia szkoła zawodowa, jw.
• 4 lata – średnia szkoła ogólnokształcąca.
• 5 lat – średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych lub równorzędnych szkół zawodowych.
• 6 lat – szkoła policealna.
• 8 lat – szkoła wyższa (również licencjat).

UWAGA: do wyliczenia stażu pracy bierze się pod uwagę tylko jeden z etapów edukacji – ten najkorzystniejszy dla pracownika. Jeżeli ktoś ukończył liceum ogólnokształcące, a następnie studia wyższe, nie sumuje się ich (4+8=12), lecz bierze się pod uwagę 8 lat. Warunkiem jest jednak uzyskanie dyplomu – samo absolutorium nie zwiększa lat stażu.

Co jeszcze uwzględnia kalkulator stażu?

Edukacja i świadczenie pracy to nie jedyne czynniki, które wpływają na długość stażu pracy. Uwzględnia się bowiem również:

• okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych (bycie bezrobotnym bez prawa do zasiłku nie jest natomiast brane pod uwagę)
• prowadzenie gospodarstwa rolnego bądź wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym należącym do współmałżonka
• czynną służbę wojskową
• bycie żołnierzem zawodowym
• służbę w policji
• urlop bezpłatny
• pracę nakładczą
• pracę za granicą
• urlop szkoleniowy, gdy pracownik bez skierowania od pracodawcy decyduje się podnieść kwalifikacje zawodowe.

Czego nie wlicza się do stażu pracy?

Warto znać różnice pomiędzy popularnymi formami zatrudnienia – umową o pracę, umową zlecenie i umową o dzieło. Tylko ta pierwsza tworzy staż pracy pracownika, natomiast dwie pozostałe nie są do niego wliczane. Jeżeli więc pracuje się na etacie i jednocześnie dorabia na zleceniu lub umowie o dzieło, zyskuje się tyle samo stażu pracy, co osoba zatrudniona tylko na umowie o pracę. Gdy natomiast całą aktywność zawodową prowadzimy w oparciu o umowę zlecenie, musimy zdawać sobie sprawę, że nie generuje ona stażu pracy. Jeżeli więc dana osoba ukończy szkołę wyższą (8 lat stażu), po czym będzie przez 2 lata wykonywać obowiązki w oparciu o umowę zlecenie i następnie podpisze umowę o pracę, przysługiwać będzie jej 20 dni urlopu. Dopiero po przepracowaniu kolejnych 2 lat na etacie wymiar urlopu wypoczynkowego zwiększy się do 26 dni.

Staż pracy. Na co ma wpływ?

Z perspektywy pracownika staż pracy jest bardzo istotny. Przede wszystkim odgrywa on istotną rolę w trakcie poszukiwania nowego miejsca zatrudnienia. Bardzo wielu pracodawców zwraca bowiem uwagę na dotychczas przepracowane lata, mogąc w ten sposób oszacować doświadczenie i umiejętności kandydata. Jednak długość stażu pracy wpływa też na szereg uprawnień pracowniczych, które przysługują zatrudnionemu w danej firmie. Na co ma wpływ staż pracy? 

Prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego

Osoby, których staż pracy jest krótszy niż 10 lat, mają do dyspozycji 20 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu każdego roku kalendarzowego. Po przekroczeniu owych 10 lat zyskuje się dodatkowe 6 dni, a więc wypoczywać można łącznie aż 26 dni każdego roku. Warto przy tym pamiętać, że jeżeli korzysta się z urlopów częściowych, najlepiej, aby jeden z nich dawał 14 dni nieprzerwanego wypoczynku.

Prawo do emerytury

Staż pracy bezpośrednio wpływa też na kwestię prawa do emerytury. Zgodnie z prawem obowiązującym w 2021 roku, aby móc się o nią ubiegać, należy przepracować odpowiednią liczbę lat. W przypadku kobiet staż pracy wynosi 20 lat. Z kolei w przypadku mężczyzn – 25 lat. 

Prawo do nagrody jubileuszowej

W budżetówce staż pracy przekłada się również na obowiązkowe wypłacenie pracownikowi nagrody jubileuszowej. W zakładach pozabudżetowych nagroda ta przysługuje wtedy, kiedy jej istnienie uwzględniają wewnętrzne przepisy zakładowe lub zwarta umowa o pracę. Wysokość nagrody oraz warunki jej przyznania zazwyczaj są ustalane indywidualnie.

Uprawnienia pracownika a długość stażu pracy w danej firmie

Wraz ze wzrostem liczby lat stażu pracy pracownikowi zaczyna przysługiwać coraz więcej uprawnień. Niekiedy jednak są one bezpośrednio związane z zatrudnieniem u danego pracodawcy. Dzieje się tak choćby w przypadku prawa do dłuższego okresu wypowiedzenia. W tej sytuacji okres wypowiedzenia umowy wynosi kolejno: 

• 2 tygodnie dla pracowników zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy,
• 1 miesiąc dla zatrudnionych co najmniej 6 miesięcy,
• 3 miesiące dla zatrudnionych co najmniej 3 lata. 

Ponadto staż pracy na podobnych zasadach funkcjonuje w przypadku wysokości odprawy, kiedy to dochodzi do rozwiązania umowy z przyczyn niezależnych od pracownika. W takim wypadku przysługuje mu odprawa pieniężna w wysokości:

• miesięcznego wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych krócej niż 2 lata, 
• dwumiesięcznego wynagrodzenia dla zatrudnionych od 2 do 8 lat,
• trzymiesięcznego wynagrodzenia dla zatrudnionych ponad 8 lat.

Istotne informacje w jednym miejscu? Tak działa Kadromierz!

Każdy pracodawca musi wiedzieć, ile dni urlopowych przysługuje jego pracownikom. Dzięki temu może ułożyć w pełni efektywny grafik pracy, co jest szczególnie ważne w gorącym okresie urlopowym. Już teraz rozpocznij korzystanie z wygodnego narzędzia elektronicznego Kadromierz i zbierz wszystkie informacje w jednym miejscu! 

Wypróbuj za darmo