System skróconego tygodnia pracy – na czym polega?

Kodeks pracy, oprócz podstawowego systemu czasu pracy, dopuszcza także wiele innych, bardziej elastycznych form zatrudnienia. Jedną z nich jest system skróconego tygodnia pracy zakładający pracę przez mniej niż 5 dni w tygodniu. Z artykułu dowiesz się, czym jest system skróconego tygodnia pracy, jak wprowadzić go w życie oraz jak planować grafik pracy w tym przypadku.

Czym jest system skróconego tygodnia pracy?

Choć zgodnie z art. 129 § 1 wymiar czasu pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, Kodeks pracy dopuszcza możliwość modyfikacji dobowej normy czasu pracy w zależności od zastosowanego systemu czasu pracy.

Art. 143 Kodeksu pracy dopuszcza zastosowanie systemu skróconego tygodnia pracy, w którym pracownik może pracować przez mniej niż 5 dni w tygodniu. Nie oznacza to jednak zmniejszenia wymiaru czasu pracy w ciągu tygodnia, ponieważ w tym systemie jest dopuszczalne wykonywanie pracy przez maksymalnie 12 godzin w ciągu doby. Okres rozliczeniowy w systemie skróconego tygodnia pracy nie powinien przekraczać 1 miesiąca.

Skrócony tydzień pracy – przykład

Pani Maria jest programistką w firmie IT. Chciałaby zmniejszyć liczbę dni pracy w tygodniu, aby mieć dodatkowy dzień na realizację swoich projektów pobocznych oraz uczestnictwo w kursach doszkalających.

Pani Maria składa pisemny wniosek o wprowadzenie systemu skróconego tygodnia pracy. Pracodawca akceptuje jej wniosek i dostosowuje grafik. Pani Maria pracuje od poniedziałku do czwartku po 10 godzin dziennie. Piątek ma wolny, co pozwala jej na realizację swoich projektów oraz uczestnictwo w dodatkowych kursach.

Jak wprowadzić skrócony system czasu pracy?

System skróconego tygodnia pracy może być wprowadzony wyłącznie na pisemny wniosek pracownika. Oznacza to, że systemu skróconego tygodnia pracy nie można wprowadzić w całym zakładzie pracy poprzez zapis w regulaminie pracy, układzie zbiorowym czy obwieszczeniu.

Pracownik, który jest zainteresowany skróconym tygodniem pracy, musi dokładnie uzasadnić swoją prośbę i przedstawić ją pracodawcy w formie pisemnej. Z kolei pracodawca analizuje wniosek, biorąc pod uwagę specyfikę pracy, potrzeby organizacyjne oraz możliwość zapewnienia ciągłości operacyjnej firmy. Warto pamiętać, że pracodawca ma prawo odrzucić wniosek pracownika. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku obie strony powinny podpisać aneks do umowy, który określi nowe zasady czasu pracy zatrudnionego (art. 150 § 6 KP).

Wniosek o skrócony tydzień pracy – co powinien zawierać?

Kodeks pracy nie precyzuje, jak powinien wyglądać wniosek pracownika o skrócenie czasu pracy. Warto jednak pamiętać o zamieszczeniu:

• miejscowości i daty złożenia wniosku,
• dane pracownika – imię, nazwisko, nazwa stanowiska pracy,
• dane pracodawcy – nazwa oraz adres zakładu pracy,
• tytuł pisma: „wniosek o wprowadzenie systemu skróconego tygodnia pracy”,
• podstawę prawną (art. 143 Kodeksu pracy),
• uzasadnienie prośby – szczegółowe wyjaśnienie, dlaczego skrócony tydzień pracy wpłynie korzystnie na dobrobyt pracownika,
• proponowany harmonogram czasu pracy – np. praca od poniedziałku do czwartku w godzinach 8-20,
• podpis pracownika.

Kto nie może pracować w systemie skróconego tygodnia pracy?

Przed wyrażeniem zgody na zastosowanie wobec pracownika skróconego systemu czasu pracy warto mieć na uwadze, że w Kodeksie pracy określone zostały pewne ograniczenia dobowego wymiaru czasu pracy dla poszczególnych osób.

Według art. 148 Kodeksu pracy w systemie skróconego tygodnia pracy nie można przekraczać 8 godzin pracy w przypadku:

• pracowników zatrudnionych na stanowiskach, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,
• pracownic w ciąży,
• pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4. roku życia (bez ich zgody).

Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas, który nie został przepracowany w wyniku zmniejszenia jego wymiaru czasu pracy.

System skróconego tygodnia pracy nie sprawdzi się także w przypadku pracowników młodocianych ze względu na ograniczenia związane z dobowym wymiarem czasu pracy (art. 202 KP).

Warto także pamiętać, że zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych czas osób z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Z kolei czas pracy osoby z niepełnosprawnością zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Wyjątkiem od tej reguły są osoby:

• zatrudnione przy pilnowaniu mienia,
• na wniosek których lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników (lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą) wyraził zgodę na przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy.

Jak planować grafik pracy skróconego tygodnia pracy?

Skrócenie tygodnia pracy przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru pracy niektórych pracowników może stanowić wyzwanie przy planowaniu grafiku pracy. Należy pamiętać m.in. o:

• zapewnieniu odpoczynku dobowego i tygodniowego (art. 132 i art. 133 KP),
• dobie pracowniczej,
• maksymalnej dobowej (12h) oraz tygodniowej (40h) normie czasu pracy,
• miesięcznym okresie rozliczeniowym,
• co najmniej jednej wolnej niedzieli raz na 4 tygodnie (art. 151 KP).

Aby skutecznie zarządzać tym procesem, warto skorzystać z Kadromierza – nowoczesnego narzędzia do planowania czasu pracy. Program umożliwia łatwe tworzenie i modyfikowanie grafików pracy, uwzględniając indywidualne potrzeby pracowników oraz specyfikę zakładu pracy. Dzięki intuicyjnemu interfejsowi można szybko wprowadzać zmiany i monitorować zgodność z przepisami prawa pracy. Co więcej, Kadromierz automatycznie powiadamia pracowników o zmianach w harmonogramie, minimalizując ryzyko nieporozumień i błędów. Korzystając z Kadromierza, zyskujesz narzędzie, które nie tylko ułatwia planowanie, ale również pomaga utrzymać równowagę między efektywnością a satysfakcją pracowników.