Praca po 16 h i 24 h dziennie – kiedy jest możliwa?

Zgodnie z Kodeksem pracy standardowy czas pracy wynosi 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym. Są jednak sytuacje, w których pracownicy mogą pracować dłużej – zarówno 16, jak i 24 godziny. Sprawdź, kiedy praca 16 godzin dziennie i 24 na dobę będzie zgodna z prawem.

Wymiar czasu pracy – Kodeks pracy

Według art. 129 § 1 Kodeksu pracy wymiar czasu pracy nie powinien przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a okres rozliczeniowy przekraczać 4 miesięcy. Dobowy wymiar czasu pracy może różnić się w zależności od przyjętego systemu czasu pracy. Przykładowo, system równoważnego czasu pracy zakłada możliwość przedłużenia zmiany pracownika do maksymalnie:

• 12 godzin – jeśli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją,
• 16 godzin – w przypadku prac polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy,
• 24 godzin – do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych.

Z kolei, gdy praca w zakładzie pracy jest planowana w ramach podstawowego systemu czasu pracy, każde przekroczenie 8-godzinnego dnia pracy będzie związane z naliczaniem godzin nadliczbowych, a po przekroczeniu 13 godzin pracy, będzie naruszać prawa pracownika. Dlatego decydując się na wydłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, warto w pierwszej kolejności sprawdzić, czy system pracy określony w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy lub obwieszczeniu o czasie pracy na to pozwala.

Należy pamiętać również o okresie rozliczeniowym, który w większości systemów pracy nie powinien przekraczać 1 miesiąca. Niekiedy jednak może zostać wydłużony do 4 miesięcy czy, jeśli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi, technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy, 12 miesięcy.

Jednak nie każdy zatrudniony będzie mógł pracować po 16 czy 24 godziny na dobę. Zgodnie z art. 148 KP istnieje grupa osób, wobec których pracodawca nie będzie mógł zastosować wydłużonej normy dobowej – należy do niej zaliczyć:

• pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,
• pracownice w ciąży,
• pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia, bez ich zgody – nie może przekraczać 8 godzin.

Czy można pracować 16 godzin dziennie?

Praca 16 godzin dziennie jest legalna jedynie w określonych przypadkach. Po pierwsze, w zakładzie musi być zastosowany równoważny system czasu pracy. Praca po 16 godzin może dotyczyć osób zatrudnionych przy dozorze urządzeń bądź zobowiązanych do częściowego pozostawania w pogotowiu przy pracy.

Warto podkreślić, że w tej sytuacji 16-godzinne zmiany powinny być równoważone krótszym czasem pracy w inne dni, bądź czasem wolnym. Praca 5 dni w tygodniu po 16 godzin dziennie będzie naruszać prawa pracownika i spowoduje naliczenie nadgodzin. Wyjątkiem będzie jednak odpracowanie zwolnienia od pracy w celu załatwienia spraw osobistych – zgodnie z art. 151 KP czas ten nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.

16 godzin pracy – ile przerwy?

Zgodnie z art. 131 KP w sytuacji, gdy wymiar pracy jest dłuższy niż 9 godzin, ale nie przekracza 16 godzin na dobę, pracownik ma prawo do standardowej oraz jednej dodatkowej przerwy, które trwają co najmniej 15 minut i są wliczane do czasu pracy. Co ważne, po zakończeniu zmiany pracodawca powinien udzielić pracownikowi odpowiednią liczbę godzin odpoczynku dobowego – jeśli tego nie zrobi, naraża się na karę grzywny w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.

Choć zgodnie z art. 131 §1 nieprzerwany odpoczynek dobowy przysługujący pracownikowi w każdej dobie pracowniczej powinien wynieść co najmniej 11 godzin na dobę, w przypadku wydłużenia dobowego wymiaru czasu pracy liczba godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego także ulega zwiększeniu.

W takiej sytuacji zgodnie z art. 136 § 2 i art. 137 KP pracownikowi przysługuje prawo do odpoczynku dobowego odpowiadającego co najmniej liczbie przepracowanych godzin. Dzięki temu zatrudnieni po przepracowaniu 16 godzin w ciągu dnia mają prawo do nieprzerwanego odpoczynku dobowego wynoszącego co najmniej 16 godzin.

Dowiedz się więcej na temat przerw w pracy.

Praca 24 godziny na dobę – kiedy jest możliwa?

Zgodnie z art. 137 Kodeksu pracy dobowy wymiar czasu pracy trwający 24 h jest możliwy jedynie w przypadku pracowników zatrudnionych w równoważnym systemie czasu pracy przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także u pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych.

Praca 24 h – ile przerwy?

Zgodnie z art. 131 KP w przypadku pracy trwającej dłużej niż 16 godzin na dobę, pracownik zyskuje prawo do łącznie trzech przerw trwających co najmniej 15 minut, za które pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. W tym przypadku również okres odpoczynku po każdym okresie wykonywania pracy w przedłużonym wymiarze powinien być równy co najmniej liczbie przepracowanych godzin, czyli wynieść przynajmniej 24 godziny.

Jak ułożyć grafik pracy po 16 h i 24 h dziennie?

Niezależnie od tego, czy planujesz pracę po 16 godzin na dobę, czy też dyżur 24-godzinny, musisz pamiętać o przepisach prawa pracy oraz zapewnieniu odpowiednich warunków odpoczynku. Kadromierz pomaga w automatycznym układaniu grafików pracy zgodnie z przepisami prawa pracy, co minimalizuje ryzyko błędów oraz zwiększa efektywność zarządzania zespołem. Zarejestruj się w Kadromierzu i przekonaj się, jak proste może być planowanie grafików pracy.