Nadgodziny w pracy – zasady wyliczania

Praca w godzinach nadliczbowych wiąże się z koniecznością przeprowadzenia akcji ratunkowej lub zaspokojenia szczególnych potrzeb pracodawcy. Ze względu na to, że przekracza ona wymiar pracy pracownika, z jej tytułu przysługuje dodatek do wynagrodzenia.

Na początek warto zaznaczyć, że w Kodeksie pracy określony został limit nadgodzin, wynoszący na pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym. Może on jednak zostać ustalony w innej wysokości, jeżeli wpisze się ją do regulaminu pracy, układu zbiorowego pracy bądź umowy o pracę danego pracownika.

Godziny nadliczbowe – jak liczyć?

Przepisy przewidują – prócz normalnego wynagrodzenia – dodatek o wartości adekwatnej do dnia i pory świadczenia pracy.

W wysokości 100 proc. wynagrodzenia za nadgodziny:

• w nocy,
• w niedziele i święta wolne dla danego pracownika zgodnie z jego rozkładem pracy,
• w dniu wolnym uzyskanym przez pracownika w zamian za pracę w niedziele lub święto zgodnie z jego rozkładem pracy.

W wysokości 50 proc. wynagrodzenia za nadgodziny:

• w innym dniu lub porze, niż wskazane powyżej.

Jako wynagrodzenie traktuje się w tej sytuacji jedynie jego stałe elementy. Liczenie nadgodzin nie obejmuje więc premii, prowizji i innych „ruchomych” części wypłaty. Te bowiem mogą się zmieniać w poszczególnych miesiącach. Jeżeli pracownika obowiązuje stawka miesięczna wynagrodzenia, wówczas wartość tę należy podzielić przez liczbę godzin pracy w danym miesiącu, by otrzymać stawkę potrzebną do wyliczenia wynagrodzenia za godzinę.

Jak się liczy nadgodziny przy pracy na akord?

Ten rodzaj pracy charakteryzuje się zmiennym wynagrodzeniem, co jednak wcale nie umożliwia obliczenia nadgodzin. W tym celu należy zsumować liczbę wytworzonych produktów bądź wykonanych zadań przez stawkę jednostkową, a do uzyskanego wyniku dodać stałe dodatki, np. stażowe. Następnie sumę podzielić przez liczbę godzin pracy w miesiącu, by uzyskać wynagrodzenie godzinowe.

Przykład:
Pracownik otrzymuje 40 zł za zmontowanie jednego gotowego produktu. W danym miesiącu takich produktów było 85. Dodatkowo przysługuje mu dodatek stażowy 280 zł (jako stały element wynagrodzenia). Pracownik przepracował w omawianym miesiącu 10 godzin nadliczbowych. Normalny wymiar pracy wynosił natomiast 160 godzin.

(40 x 85) + 280 = 3680 zł — wynagrodzenie za wykonaną w miesiącu pracę wraz z dodatkiem 3680 / (160+10) = 21,65 zł — średnie wynagrodzenie za godzinę 21,65 zł * 10 = 216,5 zł — wynagrodzenie za 10 godzin nadliczbowych

Pracownik w omawianym przykładzie za jedną godzinę nadliczbową otrzyma 21,65 zł normalnego wynagrodzenia. Do obliczenia dodatku wykorzystuje się natomiast wartości wyliczane na potrzeby urlopu wypoczynkowego (średnie wynagrodzenie z ostatnich 3 miesięcy podzielone przez średnią liczbę godzin z ostatnich 3 miesięcy). Wynik tego działania należy pomnożyć przez 60%. Uzyskaną wartość następnie przez 100 lub 50 proc., w zależności od dnia i pory występowania nadgodzin.

Rozliczenie nadgodzin w postaci czasu wolnego

Opisany w poprzednim akapicie dodatek do wynagrodzenia to niejedyna możliwa forma rozliczenia pracy w godzinach nadliczbowych. Pracownik może także wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego w zamian za nadgodziny. Trzeba jednak pamiętać, że wówczas dodatek nie będzie mu przysługiwał – otrzyma on natomiast wynagrodzenie za godziny nadliczbowe w wysokości takiej samej, jak za normalne godziny pracy.