Zwolnienia grupowe – wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Zwolnienia grupowe są całkiem powszechnym zjawiskach, zwłaszcza w dobie kryzysu. Reguluje je Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Z artykułu dowiesz się, jakie warunki muszą być spełnione, aby można było mówić o zwolnieniach grupowych, komu przysługuje odprawa przy zwolnieniu grupowym oraz jakie obowiązki ma pracodawca w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

Czym są zwolnienia grupowe?

Zwolnienia grupowe są sposobem rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Jak sama nazwa wskazuje, ten rodzaj wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy obejmuje większą grupę zatrudnionych. Należy także pamiętać, że aby można było mówić o wystąpieniu zwolnień grupowych, muszą zajść następujące warunki:

• zatrudnianie co najmniej 20 pracowników w jednym przedsiębiorstwie,
• stosunek musi zostać rozwiązany z przyczyn niedotyczących pracowników, takich jak restrukturyzacja firmy czy likwidacja zakładu pracy,
• w ciągu 30 dni zwolniona zostaje określona liczba osób (np. w małych firmach jest to co najmniej 10 pracowników).

Od ilu osób następują zwolnienia grupowe?

Warto pamiętać, że nie każde wypowiedzenie umowy o pracę kilku pracowników to zwolnienie grupowe. Od ilu osób można o nim mówić? Liczba ta odpowiada liczbie zatrudnionych pracowników. Jest to odpowiednio:

• 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
• 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, ale mniej niż 300 pracowników,
• 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 pracowników.

Nie wszędzie będą obowiązywać zwolnienia grupowe. Ile osób musi pracować w zakładzie, aby obowiązywały w nim związane z tym przepisy? Jest to minimum 20 osób, wliczając w to wszystkich zatrudnionych, niezależnie od wymiaru etatu. Nie uwzględnia się jednak pracowników tymczasowych.

Ponadto, jeśli z przyczyn niedotyczących pracowników pracodawca wręczy wypowiedzenie umowy na mocy porozumienia stron co najmniej 5 pracownikom, wówczas należy uwzględnić ich w liczbie pracowników, którzy są zaliczani do grupowego zwolnienia.

Kogo nie obejmują zwolnienia grupowe?

Zwolnienia grupowe nie mogą dotyczyć pracowników objętych szczególną ochroną. Są to między innymi:

• pracownicy w wieku przedemerytalnym,
• kobiety w ciąży,
• pracownicy przebywający na urlopach: macierzyńskim, rodzicielskim lub ojcowskim,
• członkowie zarządu związku zawodowego,
• społeczny inspektor pracy,
• pracownicy powołani do odbycia służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego.

Zwolnienia grupowe mogą jednak przyczynić się do wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy bądź płacy. Najczęściej skutkuje to przeniesieniem na inne stanowisko bądź obniżeniem wynagrodzenia.

Zwolnienia grupowe – odprawa pieniężna

Pracodawca jest zobowiązany wypłacić rekompensatę pracownikom, których dotkną zwolnienia grupowe. Odprawa pieniężna przy zwolnieniu grupowym jest zależna od długości zatrudnienia w danym zakładzie pracy i wynosi równoważność:

• jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
• dwumiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat,
• trzymiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy dłużej niż 8 lat.

Jest to jednak minimalna wysokość odprawy pieniężnej, która wynika z ustawy. W przepisach wewnątrz zakładowych, takich jak np. regulamin bądź układ zbiorowy, wysokość odprawy może być wyższa. Nie może jednak przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obowiązuje w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Obowiązki pracodawcy przy zwolnieniach grupowych

Przed zamierzonym grupowym zwolnieniem pracodawca musi skonsultować swoją decyzję z zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w danej firmie. Jeśli w Twoim zakładzie nie działają związki zawodowe, musisz przeprowadzić konsultacje z 5 przedstawicielami pracowników. Poinformuj ich na piśmie o:

• przyczynach zamierzonego grupowego zwolnienia,
• liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których oni należą,
• grupach zawodowych pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia,
• okresie, w ciągu którego nastąpi takie zwolnienie,
• proponowanych kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia,
• kolejności dokonywania zwolnień pracowników,
• propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem, a jeżeli obejmują one świadczenia pieniężne, jesteś zobowiązany dodatkowo przedstawić sposób ustalania ich wysokości.

Pamiętaj, aby przedstawić te informacje związkom zawodowym lub przedstawicielom pracowników z wyprzedzeniem. Dzięki temu będą mogli przygotować propozycje rozstrzygnięcia spraw pracowniczych. Obie strony mają 20 dni liczone od daty zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia zwolnień grupowych na zawarcie porozumienia. Jeśli do tego czasu porozumienie nie zostanie zawarte, wówczas zasady postępowania są ustalane w regulaminie przez pracodawcę. Jeśli ma tylko taką możliwość, powinien on jednak uwzględnić propozycje, które padły podczas konsultacji.

Więcej informacji o Prawie pracy i kwestiach związanych z pracą znajdziesz na naszej stronie https://kadromierz.pl/.