Umowa o dzieło a umowa zlecenie – wszystko, co należy wiedzieć

Umowa o dzieło i umowa zlecenie to dwie popularne formy zatrudnienia. W poniższym artykule przedstawiamy kluczowe podobieństwa i różnice między tymi powszechnymi umowami cywilnoprawnymi. Wskazujemy, w jakiej sytuacji bardziej adekwatna będzie umowa o dzieło, a kiedy lepiej podpisać umowę zlecenie. Zwracamy też uwagę na różnice w zobowiązaniach publicznoprawnych.

Najważniejsze aspekty umowy zlecenia

Umowa zlecenie różni się od umowy o dzieło głównie tym, że nie ma w niej ustalonego konkretnego efektu. Przedmiotem umowy zlecenie jest wykonanie określonej czynności na rzecz zleceniodawcy, np. sprawowanie opieki nad dzieckiem, administrowanie bazą danych czy sprzątanie. Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania tych czynności z należytą starannością, ale nie ponosi odpowiedzialności za ostateczny efekt. Umowa zlecenie może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Przy wykonywaniu zlecenia lub świadczenia usług obowiązuje minimalna stawka godzinowa.

W przypadku umowy zlecenie, wynagrodzenie wykonawcy może być ustalone w formie stałej kwoty lub w zależności od ilości wykonanych czynności np. za każdą godzinę wykonania zlecenia. Wysokość minimalnej stawki godzinowej wzrosła od 2017 roku. Wprowadzona została gwarancja minimalnej wysokości wynagrodzenia dla osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. Zleceniobiorcy muszą być zatrudnieni z wynagrodzeniem nie niższym niż minimalna stawka godzinowa. Umowy zlecenie podlegają również obowiązkowemu oskładkowaniu, czyli odprowadzaniu składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło jest zawierana pomiędzy zlecającym dzieło a przyjmującym zlecenie. Przedmiotem umowy o dzieło jest wykonanie określonego efektu lub produktu, który wykonawca zobowiązuje się dostarczyć zamawiającemu. Może to być zarówno rzecz materialna, jak i niematerialna. Przykłady umów o dzieło to sporządzenie projektu domu, ułożenie kostki brukowej, przetłumaczenie artykułu prasowego czy napisanie tekstu piosenki. W umowie o dzieło istotne jest osiągnięcie określonego efektu, dlatego nie uwzględnia się w niej takich elementów, jak lista obecności w miejscu pracy.

W umowie o dzieło strony ustalają wynagrodzenie za wykonanie dzieła, które może być ustalone w formie stałej kwoty lub w zależności od osiągnięcia określonych rezultatów. Strona zlecająca dzieło ma prawo do reklamacji w przypadku wad wykonanego dzieła i może żądać od wykonawcy naprawienia szkody.

Samo działanie czy określony efekt?

W umowie o dzieło strony ustalają określony efekt bądź produkt, który wykonawca dzieła zobowiązuje się dostarczyć zamawiającemu. Może to być rzecz materialna bądź niematerialna. Umowy o dzieło dotyczą np. sporządzenia projektu domu, ułożenia kostki brukowej, przetłumaczenia artykułu prasowego czy napisania tekstu piosenki. Zamawiającego interesuje konkretny efekt, dlatego nie ma tutaj miejsca na takie dokumenty, jak lista obecności w zakładzie pracy.

Całkiem inaczej kształtuje się cel pracy na podstawie umowy zlecenie. Jej przedmiotem będzie bowiem wykonywanie przez zleceniobiorcę określonych czynności na rzecz zleceniodawcy. Zobowiązuje się on zachować należytą staranność i rzetelność, ale nie gwarantuje konkretnego efektu. W przypadku umowy zlecenia przedmiotem umowy będzie świadczenie usług np. sprawowanie opieki nad dzieckiem, administrowanie bazą danych czy sprzątanie. Zleceniobiorca wykonuje pracę w sposób powtarzalny, a o liczbie godzin wykonywania zlecenia powinien poświadczać dokument, ponieważ powinna zostać wypłacona mu przynajmniej minimalna stawka godzinowa.

Składki ZUS w umowie o dzieło a umowie zlecenie

W przypadku umów zawartych o dzieło stron nie obowiązują przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych bądź zdrowotnych. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której wykonawca dzieła jest pracownikiem zamawiającego. Każda inna umowa o dzieło nie gwarantuje świadczeń z ubezpieczenia społecznego, ale też nie wymaga odprowadzania składek.

Umowa zlecenie wiąże się natomiast z obowiązkiem objęcia zleceniobiorcy ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, wypadkowym i zdrowotnym. W przypadku części osób pobierane są również składki na fundusze pracy oraz gwarantowanych świadczeń pracowniczych. Do poprawnego wyliczenia wynagrodzenia oraz składek warto wykorzystać odpowiednie wzory dokumentów jak np. lista obecności – do pobrania na naszej stronie.

Czas trwania umowy o dzieło a umowy zlecenia

Umowę zlecenie można zawierać na czas nieokreślony lub określony. Umowa o dzieło reguluje jedynie termin odbioru zamówienia – jego niedotrzymanie może być podstawą roszczeń wobec wykonawcy ze strony zamawiającego.

Odpowiedzialność wykonawcy/zleceniobiorcy

W przypadku umowy zlecenia ciężko jest pociągnąć do odpowiedzialności zleceniobiorcę, gdyż strony nie umawiają się na konkretny efekt działań. Przy umowie o dzieło zamawiający może wskazać wady wykonanego zamówienia i zażądać naprawienia szkody.

Ile wynosi minimalna stawka godzinowa w umowie zlecenie i umowie o dzieło?

Dla umowy o dzieło nie mają zastosowania przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej. Strony ustalają swobodnie stawkę. Umowa zlecenia jest natomiast objęta regulacjami w tym zakresie – zleceniodawca nie może zapłacić zleceniobiorcy mniej niż ustalona stawka. W 2023 roku minimalna stawka godzinowa wynosi 23,50 brutto.