Szafki pracownicze – Kodeks pracy

Szafki ubraniowe są nie tylko miejscem przechowywania odzieży, ale także wpływają na bezpieczeństwo i higienę pracowników. Nie każdy pracodawca jest jednak zobowiązany do wydzielania szatni w miejscu pracy. Sprawdź, co przepisy BHP mówią na temat szafek w pracy oraz czy pracodawca może je kontrolować.

Szatnie w miejscu pracy a wymagania BHP

Zgodnie z Załącznikiem nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy szatnie powinny znajdować się w oddzielnych pomieszczeniach lub wydzielonych obszarach. Zaleca się, aby pomieszczenia te były suche, dobrze oświetlone, a także zabezpieczone przed wilgocią i nadmiernymi stratami ciepła. W sytuacji, gdy szatnie są lokalizowane w suterenach lub piwnicach, konieczne jest zastosowanie właściwej izolacji ścian zewnętrznych i podłóg.

Ważnym aspektem jest także dostosowanie szatni do charakteru wykonywanych prac oraz stopnia narażenia pracowników na zabrudzenia i substancje szkodliwe. Dlatego przepisy wyróżniają kilka rodzajów szatni, w tym szatnie odzieży własnej pracowników, odzieży roboczej i ochronnej, podstawowe oraz przepustowe.

Szatnia odzieży własnej

Szatnie odzieży własnej powinny być wyposażone w indywidualne szafy dla każdego pracownika i zapewniać odpowiednią przestrzeń – min. 0,3 m2 na osobę. Istnieje także możliwość urządzenia jej w formie szatni wieszakowej, o ile nie ma przeciwwskazań wynikających z rodzaju wykonywanej pracy czy występujących zanieczyszczeń.

Szatnia wieszakowa powinna być podzielona na osobne części dla mężczyzn i kobiet. W przypadku zatrudnienia mniej niż 5 pracowników na jednej zmianie szatnie mogą być wspólne, jednak powinny być wyposażone w kabiny do przebierania. Do każdego pracownika należy przypisać indywidualny wieszak, który gwarantuje odpowiednią organizację przechowywanej odzieży. Stojaki wieszakowe muszą być wyposażone w siatkowe półki na obuwie w dolnej oraz półki na nakrycia głowy i teczki w górnej części. Szerokość przejścia dla obsługi szatni powinna wynosić co najmniej 1,1 m między rzędami wieszaków na dwóch sąsiednich stojakach oraz co najmniej 0,95 m między ścianą a zewnętrznym rzędem wieszaków. W przebieralni należy zapewnić miejsca do siedzenia w liczbie odpowiadającej przynajmniej 30% pracowników na najbardziej licznej zmianie.

Szatnia odzieży roboczej i ochronnej

Szatnie dla odzieży roboczej i ochronnej są niezwykle istotne dla pracowników, którzy pracują w warunkach powodujących znaczne zabrudzenie lub zamoczenie odzieży. Zgodnie z przepisami, tego rodzaju szatnię należy wyposażyć w osobne szafy dla każdego pracownika oraz zapewnić co najmniej 0,3 m2 wolnej przestrzeni podłogowej na jednego użytkownika. Dodatkowo szatnia powinna być bezpośrednio połączona z umywalnią, natryskami i szatnią odzieży własnej pracowników.

Sprawdź, ile wynosi ekwiwalent za pranie odzieży roboczej.

Szatnia podstawowa

Szatnie podstawowe stanowią alternatywę dla oddzielnych szatni odzieży własnej pracowników i odzieży roboczej oraz ochronnej. Są one przeznaczone dla pracowników, których praca nie powoduje znacznego zabrudzenia odzieży. Zgodnie z przepisami, taka szatnia powinna bezpośrednio łączyć się z umywalnią i zapewniać przynajmniej 0,5 m2 wolnej przestrzeni podłogowej na jednego użytkownika. Dodatkowo należy wyposażyć ją w dwie szafy pojedyncze lub jedną szafę podwójną dla każdego pracownika – jedna na ubrania robocze i środki ochrony indywidualnej, a druga na odzież prywatną pracowników.

Szatnia przepustowa

Szatnie przepustowe stanowią specjalne miejsca przeznaczone dla pracowników wykonujących zadania związane z niebezpiecznymi substancjami lub w warunkach, gdzie istnieje duże ryzyko silnego zabrudzenia. Te szatnie składają się z dwóch części: jednej przeznaczonej na odzież roboczą i ochronną oraz drugiej na codzienną odzież pracowników. Przejście między tymi dwoma obszarami odbywa się tylko przez specjalny fragment z natryskami, aby zapobiec przenoszeniu brudu z odzieży roboczej na codzienną.

Szafki pracownicze – kiedy nie są potrzebne?

Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach biurowych nie są zobowiązani do korzystania z indywidualnych szafek pracowniczych do przechowywania swojej odzieży służbowej lub osobistej. Zamiast tego mogą zostawiać swoje ubrania na wieszakach bądź innych przystosowanych do tego szafach w miejscu pracy. Decyzję w tym zakresie podejmuje pracodawca. Warto jednak zaznaczyć, że miejsce do przechowywania odzieży w biurze powinno być wyraźnie oznaczone i wyodrębnione, np. w ramach pomieszczeń socjalnych.

Szafki pracownicze – BHP

Szafki BHP mogą stać w odległości co najmniej 110 cm od ściany, a szerokość przejść pomiędzy poszczególnymi rzędami powinna wynosić co najmniej 150 cm. Jak już wspomniano, liczba szafek zależy od rodzaju szatni pracowniczej. W przypadku szatni odzieży własnej czy szatni odzieży ochronnej lub roboczej wystarczy zapewnić pracownikom po jednej, drewnianej lub metalowej, szafce na osobę. Szatnia podstawowa z kolei powinna być wyposażona w dwie osobne szafki ubraniowe przypadające na pracownika, bądź jedną podzieloną na dwie części.

Ponadto szafki pracownicze powinny spełniać następującej wymiary:

• wysokość – 180 cm,
• szerokość – 40 cm,
• głębokość – 48 cm.

Czy szafki pracownicze mogą być rotacyjne?

Szafy ubraniowe powinny być przypisane indywidualnie do każdego z zatrudnionych pracowników, niezależnie od tego, czy przebywają oni aktualnie na zmianie, czy też nie. Przepisy nie dopuszczają do korzystania z szafek w sposób rotacyjny, który polega na opróżnieniu przez pracownika szafki po zakończeniu swojej zmiany, a następnie korzystaniu z tej samej szafki przez innego pracownika na zmianie kolejnej.

Kodeks pracy – szafki pracownicze

Pracownicze szafki ubraniowe nie zostały bezpośrednio wymienione w Kodeksie pracy. Jednak warto pamiętać, że zgodnie z prawem jednym z obowiązków pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wiąże się to także koniecznością zabezpieczenia pracownika przed naruszeniem jego dóbr osobistych – godności pracownika bądź jego mienia. Dlatego każdy zatrudniony w danym zakładzie pracy powinien zostać poinformowany o zasadach monitorowania oraz kontrolowania pracowników.

Czy pracodawca może skontrolować szafki ubraniowe?

Pracodawca ma prawo przeprowadzić kontrolę szafek pracowniczych, jednak jest to uzasadnione tylko w pewnych okolicznościach i pod warunkiem przestrzegania przepisów prawa pracy. Przede wszystkim przed podjęciem działań należy poinformować pracowników na piśmie o dacie oraz przyczynie przeprowadzenia kontroli szaf ubraniowych. Powód przeprowadzenia kontroli szafek pracowników powinny być odpowiednio uzasadniony. Może obejmować on m.in. podejrzenie kradzieży w miejscu pracy. Co więcej, kontrola powinna odbyć się w obecności pracownika i/lub przedstawicieli pracowników.

Ważne jest zrozumienie granic uprawnień pracodawcy w kontekście kontroli szafek pracowniczych. Pracodawca ma prawo do posiadania zapasowych kluczy, jednak ich użycie wymaga zgody pracownika oraz uzasadnionego powodu. Nadmierne kontrole, zastraszanie pracowników czy nieuzasadnione podejrzenia mogą zostać uznane za mobbing, co skutkuje konsekwencjami prawnymi dla pracodawcy i potencjalnym odszkodowaniem dla pracowników. Właściwe wykorzystanie i respektowanie tych zasad to kluczowy element zachowania równowagi pomiędzy interesami pracodawcy a prawami i godnością pracowników.

Sprawdź nasze wielofunkcyjne narzędzie dla pracodawców i pracowników, które posiada takie funkcje jak: ewidencja czasu pracy, grafiki pracy czy RCP online.