Jak napisać i złożyć pozew do sądu pracy?

Niektórych sporów pracownika i pracodawcy nie da się rozstrzygnąć polubownie. W takim wypadku pracownik może dochodzić roszczeń ze stosunku pracy na drodze sądowej. Złożenie pozwu do sądu pracy jest formalnym krokiem, który wymaga odpowiedniego przygotowania. Właściwe sporządzenie dokumentu, zebranie dowodów i przestrzeganie wymogów proceduralnych może zaważyć na wyniku sprawy. W artykule omówimy krok po kroku, jak prawidłowo napisać pozew do sądu pracy, jakie dokumenty będą potrzebne oraz jakie zasady obowiązują przy składaniu pozwu. 

Sąd pracy – w jakim przypadku złożyć pozew?

Zgodnie z art. 242 § 1 Kodeksu pracy pracownik może dochodzić swoich roszczeń ze stosunku pracy na drodze sądowej. Spory o roszczenia ze stosunku pracy rozstrzygają sądy powszechne tzw. sądy pracy.

Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy zostało uregulowane w dziale III rozdziału II Kodeksu postępowania cywilnego. Według art. 476 tej ustawy, sądy pracy orzekają w sprawach z zakresu prawa, przez które rozumie się:

• roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane, a także ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy,
• roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy,
• odszkodowania dochodzone od pracodawcy na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Pracownik może zatem złożyć pozew do sądu pracy w sytuacji, gdy dochodzi do łamania postanowienia prawa pracy przez pracodawcę. Przedmiotem sporu może być np. uznanie bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę, przywrócenie do pracy czy przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy, niewypłacenie wynagrodzenia, a także naruszenie zasad równego traktowania czy stosowanie mobbingu.

Nie podlegają natomiast właściwości sądów pracy spory dotyczące:

• ustanawiania nowych warunków pracy i płacy,
• stosowania norm pracy.

Należy przy tym pamiętać, że umowy cywilnoprawne (np. umowa zlecenia czy umowa o dzieło) nie są regulowane przez przepisy Kodeksu pracy. Zatem wszelkie roszczenia z ich tytułu nie podlegają pod sądy pracy. Wyjątkami są spory o ustalenie istnienia stosunku pracy np. gdy umowa o pracę jest zastępowana umową zlecenie, a także stosunki prawne niepracownicze, jeżeli konkretne przepisy wprost odsyłają do stosowania w ich przypadku norm prawa pracy np. Rozporządzenie w sprawie stosowania przepisów prawa pracy do osób wykonujących pracę nakładczą (art. 303 k.p.).

Zobacz, jak planować grafik pracy zgodny z Kodeksem pracy.

Co powinien zawierać pozew do sądu pracy?

Prawidłowe złożenie pozwu jest kluczowe do wszczęcia postępowania. Odpowiednio sformułowane pismo powinno zawierać wszystkie wymagane elementy pisma procesowego, m.in.:

• nazwa sądu i wydziału pracy oraz adres sądu, do którego kierujemy pismo;
• imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych (może nim być rodzic pracownika młodocianego) oraz pełnomocników (np. pełnoletni członek rodziny pracownika młodocianego);
• oznaczenie rodzaju pisma, np. pozew lub odwołanie;
• osnowę wniosku lub oświadczenia – czyli o co wnosimy, np. żądamy zasądzenia odszkodowania w kwocie X wraz z odsetkami ustawowymi od dnia Y do dnia zapłaty;
• w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów. Tutaj przede wszystkim należy rozpisać, dlaczego naszym zdaniem pozew jest uzasadniony, np. wręczone wypowiedzenie jest nieuzasadnione, ponieważ […]. Należy wskazać nie tylko fakt, ale i dowód na poparcie tego faktu. Oprócz tego tutaj jest także miejsce na powołanie świadków (imię i nazwisko świadka oraz jego adres, na który sąd doręczy mu wezwania do stawiennictwa na rozprawie);
• podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
• wymienienie załączników – czyli wszystkich dokumentów i innych materiałów (zdjęć, nagrań itp.), które wysyłamy do sądu wraz z pozwem.

A także elementy wymagane dla pozwu, czyli:

• dokładnie określone żądanie (jw. odnośnie osnowy pisma), a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
• wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;
• informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia np. pracownik zaniechał takich prób z uwagi na konfliktową naturę pracodawcy.

Zwolnienie dyscyplinarne – sprawdź, co powinieneś o nim wiedzieć. 

Terminy złożenia pozwu do sądu pracy

Pracownik ma określone terminy, w których może pozwać pracodawcę i dochodzić swoich praw w sądzie pracy.

• Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę należy wnieść do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.
• Żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania należy wnieść do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę.
• Żądanie nawiązania umowy o pracę należy wnieść do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o odmowie przyjęcia do pracy.

W uzasadnionych przypadkach, jeśli strona nie dopilnuje powyższego terminu, sąd pracy może przywrócić powyższy termin na wniosek zainteresowanego. Jest to możliwe w ciągu 7 dni od ustania przyczyny uchybienia. Jednak konieczne jest złożenie wniosku o przywrócenie terminu wraz z jednoczesnym wysłaniem pozwu. Sam wniosek o przywrócenie terminu nie wystarczy.

Sprawdź, czy pracodawca może płacić mniej niż najniższa krajowa

Gdzie złożyć pozew do sądu pracy?

Pozew w sprawach z zakresu prawa pracy należy złożyć w sądzie ogólnym właściwym dla pozwanego lub przed sądem znajdującym się w obszarze, w którym praca była lub miała być wykonywana tzn. miejsce świadczenia pracy z umowy o pracę.

Artykuł zweryfikowany przez prawnika:
Łukasz Dej