Państwowa Inspekcja Handlowa – czym jest i co kontroluje?

Jednym z kluczowych organów nadzorujących prawidłowe działanie rynku jest Państwowa Inspekcja Handlowa. Jest to instytucja kontrolna, która pełni istotną funkcję w zapewnianiu rzetelności rynku, ochronie konsumentów i egzekwowaniu przestrzegania przepisów prawnych. Sprawdź, kto podlega kontroli Państwowej Inspekcji Pracy oraz jakie są jej zadania.

Czym jest Państwowa Inspekcja Handlowa?

Państwowa Inspekcja Handlowa to wyspecjalizowana instytucja nadzoru państwowego, której głównym celem jest zabezpieczenie interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Jej działalność reguluje ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej.

Głównym celem Inspekcji Handlowej jest prowadzenie kontroli nad artykułami i usługami dostępnymi na rynku, a także sprawdzanie legalności działalności przedsiębiorców uczestniczących w obrocie tymi artykułami i usługami.

Państwowa Inspekcja Handlowa – co kontroluje?

Państwowa Inspekcja Handlowa wypełnia szereg kluczowych zadań mających na celu ochronę konsumentów oraz kontrolę działań przedsiębiorców w różnych sferach gospodarczych. Do kompetencji Inspekcji Handlowej należy:

• kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług,
• kontrola spełniania przez wyroby przeznaczone dla konsumentów wymagań,
• kontrola w zakresie stwarzania przez wyroby zagrożenia,
• kontrola w zakresie niezgodności formalnych,
• kontrola produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa,
• kontrola substancji chemicznych, ich mieszanin, wyrobów i detergentów przeznaczonych dla konsumentów,
• kontrola produktów wykorzystujących energię,
• kontrola pojazdów, przedmiotów wyposażenia lub części przeznaczonych dla konsumentów w zakresie uzyskania przez producenta potwierdzenia,
• kontrola produktów znajdujących się w obrocie handlowym lub przeznaczonych do wprowadzenia do takiego obrotu,
• kontrola usług,
• kontrola przestrzegania przez dystrybutorów przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym,
• kontrola przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów o bateriach i akumulatorach,
• kontrola przestrzegania przez przedsiębiorców, których działalność polega na sprzedaży odbiorników cyfrowych, przepisów o wdrożeniu naziemnej telewizji cyfrowej,
• kontrola farb i lakierów,
• kontrola znakowania wprowadzonych do obrotu produktów GMO przeznaczonych dla konsumentów,
• kontrola przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów w sprawie wprowadzania do obrotu i używania prekursorów materiałów wybuchowych,
• kontrola przestrzegania przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego przepisów o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
• kontrola przestrzegania przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej przez przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego, jednostki gastronomiczne lub pakujących i oferujących napoje lub żywność za pomocą urządzenia vendingowego,
• kontrola przestrzegania przez dystrybutorów przepisów o produktach kosmetycznych.

Co więcej, od 7 stycznia 2024 roku Państwowa Inspekcja Pracy otrzyma uprawnienia do kontroli lombardów. Poza przeprowadzaniem kontroli inspekcja odpowiedzialna jest za prowadzenie postępowań w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich, organizowanie i nadzór nad stałymi sądami polubownymi oraz świadczenie poradnictwa konsumenckiego.

Sprawdź, jak przygotować się do kontroli Państwowej Inspekcji Pracy.

Co nie podlega kontroli Państwowej Inspekcji Handlowej?

Państwowa Inspekcja Handlowa nie ma uprawnień do nadzoru wszystkich sektorów gospodarki. Niektóre z nich posiadają inne, dedykowane organizacje, które monitorują przedsiębiorców oraz ustalają zasady nadzoru.

Państwowa Inspekcja Handlowa nie skontroluje:

• przedsiębiorców działających na terenach zamkniętych, podlegających ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Sprawiedliwości,
• przedsiębiorców wytwarzających energię elektryczną lub ciepło, prowadzących hurtowy lub detaliczny handel energią elektryczną, paliwami gazowymi lub ciepłem, wykonujących działalność w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, lub gazu ziemnego lub przesyłania i dystrybucji ciepła,
• przedsiębiorców produkujących paliwa,
• banków oraz prowadzonej przez nie działalności bankowej,
• ubezpieczeń oraz działalności ubezpieczeniowej,
• usług pocztowych i telekomunikacyjnych,
• usług pośrednictwa finansowego,
• usług informatycznych,
• usług naukowo-badawczych,
• usług w zakresie edukacji świadczonych przez podmioty publiczne,
• usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej,
• nawozów i środków wspomagających uprawę roślin.

Państwowa Inspekcja Handlowa – kto przeprowadza kontrolę?

Kontrolę inicjuje i przeprowadza inspektor po okazaniu legitymacji służbowej oraz doręczeniu upoważnienia, które zawiera szereg informacji, w tym:

• oznaczenie organu kontroli,
• wskazanie podstawy prawnej,
• datę i miejsce wystawienia, imię, nazwisko i stanowisko kontrolującego oraz numer jego legitymacji służbowej,
• oznaczenie kontrolowanego, określenie przedmiotu i zakresu kontroli,
• określenie daty rozpoczęcia kontroli i przewidywanej daty jej zakończenia,
• podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji,
• pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego.

Kontrola odbywa się zwykle w obecności kontrolowanego w jego siedzibie lub miejscu wykonywania działalności, jednak w uzasadnionych przypadkach może także obyć się w siedzibie Inspekcji.

Kontrola Państwowej Inspekcji Handlowej – uprawnienia inspektora

W trakcie wykonywania kontroli Państwowej Inspekcji Handlowej inspektorzy posiadają szeroki zakres uprawnień, które obejmują kompleksową analizę działalności podlegającej kontroli. Mogą oni badać akta, dokumenty, ewidencje i wszelkie informacje związane z kontrolowaną działalnością. Mają możliwość żądania niezbędnych kopii dokumentów i przetłumaczenia ich na język polski (w przypadku, gdy są w innym języku).

Ponadto inspektorzy mogą dokonywać szczegółowych oględzin terenów, obiektów, pomieszczeń, środków przewozowych, produktów oraz innych rzeczy, które podlegają kontroli. Ich działania obejmują również kontrolę przebiegu określonych czynności związanych z działalnością kontrolowanego podmiotu. Jednocześnie, inspektor ma prawo legitymować osoby w celu stwierdzenia ich tożsamości, przesłuchiwać świadków lub biegłych w celu wyczerpującego wyjaśnienia okoliczności sprawy oraz zasięgać opinii biegłych, jeśli jest to konieczne dla prowadzonej kontroli.

Inspektorzy są także uprawnieni do zabezpieczania dowodów, produktów, pomieszczeń i środków przewozowych oraz pobierania nieodpłatnych próbek produktów do badań. Mają możliwość sprawdzenia rzetelności obsługi poprzez dokonanie faktycznego zakupu produktu lub usługi, co umożliwia im ocenę jakości świadczonych usług lub oferowanych towarów. W celu kompleksowego zrozumienia funkcjonowania kontrolowanej działalności inspektorzy mogą również zbierać inne niezbędne materiały związane z zakresem objętym kontrolą.

Państwowa Inspekcja Handlowa – skarga

Państwowa Inspekcja Handlowa działa we współpracy z inspektorami na poziomie wojewódzkim. Szczegółowe dane kontaktowe do regionalnych jednostek Inspekcji Handlowej, z podziałem na poszczególne województwa, są udostępnione na stronie UOKiK. To poprzez te adresy możliwy jest bezpośredni kontakt z przedstawicielami Inspekcji. Komunikując się z wybranymi oddziałami, konsument ma możliwość zgłaszania skarg dotyczących pracy pracowników Inspekcji, przebiegu przeprowadzonych kontroli, a także uzyskiwania bezpłatnych informacji dla konsumentów.

Państwowa Inspekcja Handlowa – skutki kontroli

Kontrola Inspekcji Handlowej może pociągnąć za sobą różnorodne skutki dla kontrolowanego podmiotu. Decyzje wojewódzkiego inspektora podczas kontroli mają znaczący wpływ na dalszy obrót produktami lub świadczenie usług przez przedsiębiorstwo. Inspektor może podjąć natychmiastowe działania, takie jak ograniczenie wprowadzania do obrotu, wycofanie z niego produktów lub wstrzymanie świadczenia usług. Ponadto, jeśli wskazane nieprawidłowości odnoszą się do całej partii produktu rolno-spożywczego, inspektor może zarządzić wstrzymanie lub wycofanie tej partii z obrotu. Co więcej, inspektor ma uprawnienia do wydawania zarządzeń pokontrolnych, które przedsiębiorca musi wykonać w określonym czasie. Nieusunięcie nieprawidłowości lub nieodpowiednie wykonanie decyzji pokontrolnej skutkuje nałożeniem grzywny.

Sprawdź nasze kompleksowe narzędzie do planowania i zarządzania czasem pracy, które posiada takie funkcje jak: ewidencja czasu pracy, grafiki pracy czy RCP online. Zadbaj o porządek w dokumentacji pracowniczej i zaoszczędź swój czas na rozliczanie pracy pracowników czy papierowe listy obecności z elektronicznym systemem Kadromierz.