Normy dźwigania w pracy – limit dla kobiet, mężczyzn i młodocianych

Dźwiganie ciężkich przedmiotów jest powszechną czynnością na wielu stanowiskach w pracy fizycznej. Niestety zbyt duże obciążenie jest powodem częstych wypadków i chorób zawodowych. Przepisy Bezpieczeństwa i Higieny Pracy określają maksymalne normy dźwigania dla pracowników różnych grup – kobiet, mężczyzn oraz młodocianych. Aby zapewnić bezpieczeństwo i zdrowie pracowników, konieczne jest ich przestrzeganie. W tym artykule przedstawimy tabele norm dźwigania i omówimy każdą z grup.

Normy dźwigania BHP

Normy dźwigania w pracy dla kobiet i mężczyzn zostały ustalone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych. Stworzono je na podstawie badań, uwzględniających różnice w budowie ciała oraz wytrzymałości fizycznej między osobami różnych płci bądź wieku. Mają one za zadanie minimalizować ryzyko urazów, m.in. problemów z kręgosłupem, które są częstymi schorzeniami wśród osób wykonujących prace fizyczne.

Oprócz tego rozporządzenie określa, że pracodawca jest obowiązany do wyeliminowania ręcznych prac transportowych na stanowiskach pracy. Jeśli jednak nie ma takiej możliwości, pracodawca powinien umożliwić pracownikom stosowanie odpowiedniego sprzętu pomocniczego oraz zapewnić środki ochrony indywidualnej, aby transport ręczny był jak najmniej uciążliwy dla zdrowia pracowników.

Normy dźwigania tabela

Poniższa tabela norm dźwigania szczegółowo prezentuje, jakie obciążenia są dopuszczalne dla różnych grup pracowników. Zawiera ona konkretne wartości w kilogramach, które są dostosowane do częstotliwości i charakteru wykonywanej pracy.

Tabela zawiera podstawowe normy ręcznego przemieszczania przedmiotów w pracy stałej i w pracy dorywczej. Szczegółowe dane np. przenoszenia w górę lub na dłuższą odległość zostaną przedstawione w dalszej części artykułu.

Warto przy tym dokładnie wyjaśnić, czym jest praca dorywcza według BHP, a czym praca stała. Otóż za pracę dorywczą uznaje się ręczne przemieszczanie przedmiotów nie częściej niż 4 razy na godzinę, przy czym łączny czas wykonywania tych prac nie może przekraczać 4 godzin dziennie.

Normy dźwigania dla kobiet i mężczyzn

Normy dźwigania dla kobiet są znacznie niższe niż dla mężczyzn. Wynika to z różnic w budowie ciała i siły mięśniowej. Ponadto dopuszczalne obciążenia dla kobiet są ustalone tak, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo, biorąc pod uwagę również czynniki, takie jak menstruacja czy niepotwierdzona ciąża.

Dopuszczalna masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika wynosi:

• dla kobiet – 12 kg w przypadku pracy stałej oraz 20 kg w przypadku pracy dorywczej,
• dla mężczyzn – 30 kg w przypadku pracy stałej oraz 50 kg w przypadku pracy dorywczej.

W przypadku podnoszenia przedmiotów na wysokość powyżej obręczy barkowej masa przedmiotów nie może przekraczać:

• dla kobiet – 8 kg w pracy stałej i 14 kg w pracy dorywczej,
• dla mężczyzn – 21 kg w pracy stałej i 35 kg w pracy dorywczej.

Gdy przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika na odległość przekraczającą 25 metrów, ich masa wynosi nie więcej niż:

• dla kobiet – 12 kg,
• dla mężczyzn – 30 kg.

Jeśli przedmioty przenoszone są pod górę na wysokość przekraczającą 4 metry przez jednego pracownika, bez względu na odległość:

• dla kobiet – 12 kg,
• dla mężczyzn – 30 kg.

Zespołowe ręczne przemieszczanie przedmiotów

Istnieją także inne normy dźwigania w pracy obowiązujące w zespołowym przenoszeniu przedmiotów. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej, jeśli przedmiot przekracza 4 m oraz jego masa wynosi powyżej 30 kg dla mężczyzn i 20 kg dla kobiet, przenoszenie powinno odbywać się zespołowo. Należy przy tym pamiętać, że masa przenoszonych przedmiotów na jednego pracownika nie może przekraczać:

• dla kobiet – 10 kg przy pracy stałej i 17 kg przy pracy dorywczej,
• dla mężczyzn – 25 kg przy pracy stałej i 42 kg przy pracy dorywczej.

Normy dźwigania dla młodocianych

Pracownik młodociany to osoba między 16 a 18 rokiem życia. Takiego pracownika obowiązują inne normy dźwigania niż dorosłych. Zostały one zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

Zgodnie z nim dziewczęta w trybie pracy dorywczej mogą dźwigać do 14 kg, a w trybie pracy stałej maksymalnie 8 kg. Chłopcy natomiast dorywczo 20 kg i 12 kg w trybie pracy stałej stałym. Należy jednak pamiętać, że te wartości określają dopuszczalną odległość przenoszenia ładunków, która wynosi maksymalnie 25 metrów.

Zasady dotyczące pracowników młodocianych uwzględniają także wnoszenie przedmiotów pod górę na nie więcej niż 5 metrów. Wówczas norma dźwigania w przypadku pracy dorywczej wynosi 15 kg dla chłopców, a 10 kg dla dziewczyn. W przypadku powtarzalnych czynności wnoszenia chłopcy mogą dźwigać maksymalnie 8 kg, a dziewczęta 5 kg.

Sprawdź, na jakich warunkach może pracować pracownik młodociany.

Normy dźwigania w pracy dla kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią

W myśl art. 176 par. 1 Kodeksu pracy, kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, przebiegu ciąży lub karmienia piersią. Prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów zostały zaliczone do tej kategorii. Kwestia ta została uregulowana w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią.

Zgodnie z tym wykazem za pracę uciążliwą, niebezpieczną lub szkodliwą dla zdrowia kobiet w ciąży uznano m.in.:

• ręczne podnoszenie lub przenoszenie przedmiotów o wadze większej niż 3 kg;
• ręczne przenoszenie pod górę przedmiotów przy pracy stałej oraz przedmiotów o masie przekraczającej 1 kg przy pracy dorywczej (wykonywanej do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę);
• udział w zespołowym przemieszczaniu przedmiotów;
• ręczne przenoszenie materiałów ciekłych – gorących, żrących lub o właściwościach szkodliwych dla zdrowia.

Dla kobiet karmiących dziecko piersią za pracę uciążliwą, niebezpieczną lub szkodliwą dla zdrowia uznano m.in.:

1) ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o wadze powyżej:

• 6 kg – w przypadku pracy stałej,
• 10 kg – w przypadku pracy dorywczej,
• 4 kg – na wysokość ponad 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m przy pracy stałej,
• 6 kg – na wysokość ponad 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m przy pracy dorywczej,

2) udział w zespołowym przemieszczaniu przedmiotów;
3) ręczne przenoszenie materiałów ciekłych – gorących, żrących lub o właściwościach szkodliwych dla zdrowia.

Normy dźwigania dla niepełnosprawnych

W przypadku osób niepełnosprawnych normy dźwigania nie zostały szczegółowo określone w prawie. Wynika to z faktu, iż niepełnosprawność może mieć różne przyczyny – niekoniecznie związane z kondycją fizyczną. W związku z tym odpowiedzialność dopuszczenia pracownika do danej pracy i określenie specjalnych warunków (np. w zakresie ręcznego przemieszczania ładunków) spoczywa na lekarzu medycyny pracy. Jeśli lekarz medycyny pracy wyda zgodę na podjęcie zatrudnienia, wówczas pracodawca ma obowiązek przestrzegania zasad ustalonych przez lekarza.

Podsumowanie

Normy dźwigania w pracy są kluczowym elementem zapewnienia bezpiecznych i zdrowych warunków pracy. Należy pamiętać, że ich przestrzeganie leży zarówno po stronie pracowników, jak i pracodawców. Jeśli dojdzie do wypadku przy pracy z powodu niestosowania się do tych przepisów, wówczas mogą zostać wyciągnięte odpowiednie konsekwencje prawne lub nałożona kara grzywny.

Sprawdź nowoczesne narzędzie do planowania i zarządzania czasem pracy pracowników. Program RCP, ewidencja czasu pracy, elektroniczne wnioski urlopowe i grafiki online – w jednym narzędziu! Skorzystaj z darmowego okresu próbnego i przekonaj się, jak jeden system potrafi ułatwić wiele zadań w codziennej pracy.