Książeczka sanepidowska – kiedy jest potrzebna i jak ją wyrobić?

Istnieje szereg zawodów, w których warunkiem wykonywania pracy jest przedstawienie aktualnych badań do celów sanitarno-epidemiologicznych. Książeczka sanepidowska jest wymagana m.in. w gastronomii, kosmetologii czy opiece nad dziećmi. W poniższym artykule przedstawiamy podstawowe informacje dotyczące tego dokumentu.

Książeczka sanepidowska a orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych

Zgodnie z Ustawą z dnia 7 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, tradycyjna książeczka sanepidowska została zastąpiona nowym dokumentem, jakim jest orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Przepisy jednak nie określają jego dokładnego kształtu. Mimo zmiany nazwy, procedura uzyskiwania tego dokumentu nie uległa zmianie, a badania wymagane do jego uzyskania są identyczne. Wiele pracodawców z przyzwyczajenia nadal używa jednak terminu „książeczka sanepidowska”.

Jak wyrobić książeczkę sanepidowską?

Aby wyrobić książeczkę sanepidowską, należy uzyskać od pracodawcy skierowanie, zgłosić się do najbliższej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej i wziąć udział w badaniu. Procedura ta obejmuje oddanie trzech próbek kału w trzech kolejnych dniach, które następnie trafiają do laboratorium. Tam poddawane są szczegółowej analizie pod kątem obecności groźnych bakterii, pasożytów, nosicielstwa prątków gruźlicy czy innych potencjalnie szkodliwych czynników chorobotwórczych. Dopiero po trzykrotnym potwierdzeniu braku tych czynników możliwe jest wystawienie negatywnego wyniku badania, co oznacza, że osoba jest wolna od groźnych patogenów.

Jednak samo badanie kału to tylko jeden z elementów tego procesu. Aby książeczka sanepidowska była ważna, potrzebne będzie również udanie się do lekarza medycyny pracy lub lekarza rodzinnego. Powinien on wydać orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy lub o przeciwskazaniach do wykonywania pracy (trwałych lub czasowych). Dodatkowo lekarz może zdecydować się na zlecenie dodatkowych badań, aby jeszcze dokładniej ocenić stan zdrowia pracownika.

Warto podkreślić, że książeczka sanepidowska to nie to samo, co książeczka zdrowia. Książeczka sanepidu koncentruje się na badaniach związanych z eliminacją ryzyka związanego z nosicielstwem bakterii, podczas gdy książeczka zdrowia obejmuje szerszy zakres informacji o zdrowiu ogólnym jednostki.

Książeczka sanepidowska – jakie badania?

Proces uzyskania książeczki sanepidowskiej wiąże się z badaniem na nosicielstwo bakterii Salmonella i Shigella. Przeprowadzenie go staje się nie tylko formalnym wymogiem, ale także fundamentalnym etapem dbałości o higienę w miejscu pracy. Książeczka sanepidowska stanowi zabezpieczenie przed potencjalnymi epidemiami, eliminując ryzyko przeniesienia patogenów na innych. Jest to szczególnie ważne w zawodach, gdzie ryzyko zakażenia jest podwyższone. W ten sposób, zdobywając tę książeczkę, pracownik nie tylko dba o własne zdrowie, ale również o zdrowie współpracowników czy klientów.

Ile kosztuje wyrobienie książeczki sanepidowskiej?

Całkowity koszt książeczki sanepidowskiej waha się między 150 a 200 zł. W tej kwocie uwzględniona jest cena badania materiału na nosicielstwo prątków gruźlicy i innych potencjalnie szkodliwych czynników chorobotwórczych, oscylująca w granicach 60-100 zł. Dodatkowo należy się liczyć z kosztem badania lekarskiego, które stanowi drugi etap tego procesu. Kwota za to badanie mieści się w przedziale od 50 do 100 zł.

Koszt wyrobienia książeczki sanepidowskiej pokrywa pracodawca, jeśli działasz na podstawie jego skierowania. W praktyce jednak wiele miejsc pracy stawia wymóg posiadania ważnej książeczki sanepidowskiej już na etapie rekrutacji. W takiej sytuacji możesz wyrobić książeczkę sanepidowską samodzielnie, musisz jednak liczyć się z pełnym poniesieniem kosztów.

Książeczka sanepidu – w jakich zawodach jest wymagana?

Istnieje wiele branż, w których wymagana jest książeczka. Sanepid wymaga aktualnych badań m.in. od pracowników sklepów spożywczych, mięsnych i warzywniaków. To samo dotyczy również osób zajmujących się zawodowo przygotowywaniem i podawaniem żywności, a więc kucharzy, pomocy kuchennych czy kelnerów. Wszystkie te grupy obejmuje książeczka sanepidowska. Ważność dokumentu również odgrywa rolę, dlatego warto dobrze zapamiętać, jaką datę wpisał lekarz, i w odpowiednim czasie zgłosić się ponownie do badania. W innym wypadku może nam grozić odpowiedzialność za pracę bez ważnych uprawnień.

Innymi profesjami, w których ważność książeczki sanepidowskiej oraz samo posiadanie dokumentu odgrywają ważną rolę, są te związane z ochroną zdrowia. Pracownicy szpitali, przychodni medycznych i podobnych placówek z oczywistych względów muszą być przebadani. Dotyczy to również osób zajmujących się kosmetologią czy fryzjerstwem.

Zobacz także: Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy – co musisz wiedzieć?

Ile trwa wyrobienie książeczki sanepidowskiej?

Czas oczekiwania na otrzymanie wyników waha się w granicach od kilku dni do nawet 2 tygodni. Ta górna granica dotyczy zwłaszcza okresu przed wakacjami, kiedy występuje wzmożone zainteresowanie dorywczą pracą w gastronomii. Warto to uwzględnić i zaplanować termin badania z wyprzedzeniem – tak, by oczekiwanie na wyniki nie „blokowało” możliwości podjęcia pracy.

Książeczka sanepidowska – jak długo jest ważna?

W przypadku książeczki sanepidowskiej termin ważności orzeczenia lekarskiego nie jest uregulowany szczegółowymi przepisami prawnymi dotyczącymi badań sanitarno-epidemiologicznych. Brak konkretnego okresu obowiązywania tego orzeczenia sprawia, że decyzja o jego ważności leży w gestii lekarza medycyny pracy, który przeprowadza badanie. To on, bazując na swojej wiedzy medycznej, a także na informacjach dotyczących rodzaju i miejsca świadczenia pracy, ma możliwość określenia kolejnego terminu badania pracownika.

Orzeczenie lekarskie pozostaje aktualne, o ile brak jest przesłanek wskazujących na zakażenie czynnikami uniemożliwiającymi wykonywanie określonych prac. Ważność orzeczenia zależy również od kontynuowania pracy w tym samym zakładzie, zakresu i rodzaju obowiązków wykonywanych na danym stanowisku, a także od właściwie udokumentowanych badań znajdujących się w dokumentacji medycznej lekarza odpowiedzialnego.

Co zrobić, gdy zgubisz książeczkę sanepidowską?

W przypadku utraty książeczki sanepidowskiej nie ma powodów do niepokoju. Konieczne jest jedynie skierowanie się do lekarza medycyny pracy wraz z wynikami badań na nosicielstwo. Na tej podstawie lekarz będzie w stanie wystawić nowe orzeczenie, umożliwiając ponowne uzyskanie dokumentu sanitarno-epidemiologicznego. Warto zauważyć, że próbki kału tylko raz w życiu. Warto zatem schować dokumenty związane z badaniem w bezpiecznym miejscu, ponieważ na ich podstawie można uzyskać duplikat orzeczenia, ułatwiając proces odzyskania niezbędnego dokumentu.