Delegacja – czy pracownik może jej odmówić?

Pracodawcy nieraz otrzymują korzystne zlecenia od kontrahentów mających swoje siedziby w odległych rejonach kraju lub za granicą. Naturalnym odruchem jest wtedy wysłanie grupy pracowników, by wykonali zadanie. Warunki ich wyjazdu są regulowane przez rozporządzenie o delegacjach oraz Kodeks pracy.

Zanim odpowiemy na pytanie, wróćmy jednak do początków i przypomnijmy podstawy. Kiedy możemy mówić o delegacji? Gdy wyjazd jest incydentalny oraz odbiega znacznie od codziennych obowiązków danego pracownika. A więc – choć można by tak wnioskować z Kodeksu pracy – delegacją nie będzie dojazd w ramach serwisu klienta czy dostarczenie przesyłki przez kuriera, nawet jeżeli pracownik musiałby pokonać w tym celu wiele kilometrów.

Kogo nie obowiązują delegacje? Rozporządzenie i Kodeks pracy

Zasadniczo pracownik nie może odmówić udziału w delegacji. Jeżeli to zrobi, pracodawca ma prawo nałożyć na niego karę porządkową lub nawet rozwiązać z nim umowę o pracę z jego winy oraz bez okresu wypowiedzenia. Nie mają tutaj znaczenia plany wypoczynkowe pracownika, jego codzienne aktywności po godzinach pracy itp. Od tej zasady istnieją jednak wyjątki, które przedstawiamy poniżej.

Odmowa udziału w delegacji przez osobę niepełnosprawną

Przepisy prawa oprócz ustalania, ile wynosi dieta zagraniczna bądź krajowa, przewidują także możliwość odmowy udziału w delegacjach osobom z niepełnosprawnościami z ograniczeniami ruchowymi. Jeżeli samodzielne przemieszczanie się jest dla pracownika problemem ze względu na stan zdrowia, może on odmówić delegacji i nie grożą mu opisane w poprzednim akapicie konsekwencje.

Ciąża oraz opieka nad dzieckiem

Podobne przywileje przysługują rodzicom dzieci do lat 4 oraz kobietom ciężarnym. Ta grupa pracowników może udawać się w delegacje, ale pracodawca powinien od nich uzyskać zgodę na udział w takowych. Ich odmowa nie jest natomiast traktowana jako naruszenie obowiązków pracowniczych. Może też się zdarzyć, że dany pracownik lub pracownica zazwyczaj bierze udział w delegacjach, ale rezygnuje z jednego konkretnego wyjazdu, gdyż akurat w jego czasie nie jest w stanie zorganizować opieki nad dzieckiem.

Trzeba pamiętać o tym, że jeżeli dzieckiem opiekuje się dwójka rodziców, to tylko jeden z nich może odmówić udziału w delegacjach ze względu na tę opiekę. Drugi natomiast jest zobowiązany wykonać polecenie pracodawcy. Nawet jeżeli małżonkowie są zatrudnieni w dwóch różnych zakładach, te mogą między sobą zweryfikować, czy prawo do odmowy wyjazdu w delegację zostało już wykorzystane przez któregoś z rodziców.

Delegacje zagraniczne – stawki

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi pozostającemu w delegacji dietę. Na ten temat pisaliśmy w artykule: Delegacja krajowa i zagraniczna – wszystko, co należy wiedzieć. Dziś przypomnimy jedynie, że obejmuje ona głównie wyżywienie, koszty noclegu oraz wydatki poniesione na transport w miejscu delegacji. W kraju obowiązuje jedna stawka, natomiast diety zagraniczne są różne w zależności od państwa, do którego pracownik zostaje wysłany w delegację. Diety w Hiszpanii wynoszą obecnie 50 euro, a np. dla delegacji do Norwegii kwota ta wynosi 451 koron norweskich.