Zawody medyczne – kto podlega przypisom ustawy o zawodach medycznych?

Zawody medyczne podlegają ścisłym regulacjom prawnym, a ich zasady określa Ustawa o działalności leczniczej oraz Ustawa o niektórych zawodach medycznych, która rozszerzyła listę regulowanych profesji. Nowe przepisy definiują zakres czynności, obowiązki zawodowe oraz wymagania dla takich specjalistów jak terapeuci zajęciowi, optometryści czy technicy farmaceutyczni. W artykule omówimy, kto podlega nowym przepisom, jakie warunki trzeba spełnić oraz jakie zmiany wprowadziła ustawa.

Czym są zawody medyczne?

Zawody medyczne to profesje związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Wykonują je osoby posiadające odpowiednie wykształcenie, kwalifikacje oraz uprawnienia określone przez przepisy prawa. Zawody takie jak lekarz, pielęgniarka czy fizjoterapeuta są regulowane przez ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.

Od 26 marca 2024 roku obowiązuje także ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych, która wprowadziła regulacje dla 15 dodatkowych zawodów. Wśród nich znajdują się:

• asystentka stomatologiczna,
• elektroradiolog,
• higienistka stomatologiczna,
• instruktor terapii uzależnień,
• opiekun medyczny,
• optometrysta,
• ortoptystka,
• podiatra,
• profilaktyk,
• protetyk słuchu,
• technik farmaceutyczny,
• technik masażysta,
• technik ortopeda,
• technik sterylizacji medycznej,
• terapeuta zajęciowy.

Sprawdź, ile wynosi wymiar czasu pracy pracowników medycznych.

Prawo do wykonywania zawodu medycznego

Zgodnie z art. 2 ustawy o niektórych zawodach medycznych, aby legalnie wykonywać zawód medyczny, należy spełnić określone kryteria:

• posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,
• nie posiadać prawomocnego wyroku za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
• korzystać z pełni praw publicznych,
• wykazywać znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania danego zawodu medycznego oraz złożyć oświadczenie potwierdzające ten fakt,
• posiadać wymagane wykształcenie,
• posiadać wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.

Brak spełnienia któregokolwiek z tych warunków uniemożliwia legalne wykonywanie zawodu medycznego.

Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego

Jednym z kluczowych elementów ustawy o niektórych zawodach medycznych jest utworzenie Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Rejestr ten jest prowadzony przez ministra zdrowia i zawiera informacje o osobach uprawnionych do wykonywania określonych zawodów medycznych. Zgodnie z art. 4 wspomnianej ustawy, rejestr obejmuje m.in. dane takie jak:

• dane osobowe osoby wykonującej zawód medyczny,
• dane dotyczące wykształcenia lub kwalifikacji,
• informację o realizacji ustawicznego rozwoju zawodowego w danym okresie rozliczeniowym,
• dane miejsca wykonywania zawodu medycznego,
• informację o zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego,
• informację o zaprzestaniu bądź wznowieniu wykonywania zawodu medycznego na terytorium Polski,
• datę utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny
• informację o tymczasowym zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego albo o ograniczeniu zakresu czynności w jego wykonywaniu.

Wpis do rejestru jest warunkiem koniecznym do legalnego świadczenia usług medycznych w zawodach objętych Ustawą. Co ważne – od 26 marca 2025 roku wykonywanie zawodu bez wpisu do rejestru jest niedozwolone.

Sprawdź, co musisz wiedzieć o RODO w placówce medycznej.

Zakres czynności zawodowych

Zakres czynności zawodowych osób wykonujących zawody medyczne został określony w art. 13 Ustawy o niektórych zawodach medycznych. Przepis ten określa ogólne ramy obowiązków i kompetencji dla poszczególnych profesji:

• asystentka stomatologiczna – asystowanie lekarzowi dentyście i utrzymanie gabinetu w gotowości do pracy,
• elektroradiolog – wykonywanie czynności zawodowych w zakresie radiologii, diagnostyki obrazowej, ultrasonograficznej, elektromedycznej, radiologii zabiegowej, elektrofizjologii, medycyny nuklearnej i radioterapii oraz realizowanie zadań ochrony radiologicznej pacjenta i personelu,
• higienistka stomatologiczna – profilaktyka i promocja zdrowia jamy ustnej oraz współuczestniczenie w procesie leczenia,
• instruktor terapii uzależnień – wykonywanie czynności zawodowych pod nadzorem specjalisty psychoterapii uzależnień w zakresie wsparcia terapeutycznego udzielanego pacjentom wykazującym zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych lub uzależnionych behawioralnie oraz ich bliskim,
• opiekun medyczny – wykonywanie czynności zawodowych w zakresie medyczno-pielęgnacyjnym i opiekuńczym,
• optometrysta – wykonywanie czynności zawodowych w zakresie optometrii,
• ortoptystka – wykonywanie czynności zawodowych w zakresie ortoptyki,
• podiatra – leczenie schorzeń w obrębie stóp i prowadzeniu profilaktyki tych schorzeń,
• profilaktyk – profilaktyka, promocja zdrowia i edukacja zdrowotnej,
• protetyk słuchu – badania i protezowanie słuchu,
• technik farmaceutyczny – sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece,
• technik masażysta – masaż oraz prowadzenie działalności profilaktycznej, popularyzującej zachowania prozdrowotne,
• technik ortopeda – wykonywanie czynności zawodowych w zakresie zaopatrzenia ortopedycznego i w przedmioty ortopedyczne oraz środki pomocnicze,
• technik sterylizacji medycznej – dekontaminacja sprzętu i wyrobów medycznych,
• terapeuta zajęciowy – diagnoza w ramach terapii zajęciowej, prowadzenie indywidualnej i grupowej terapii zajęciowej, ocena jej efektów oraz organizowanie działań terapeutycznych mających na celu poprawę funkcjonowania fizycznego, psychicznego i społecznego oraz integracji społecznej i zawodowej osób nimi objętych.

Szczegółowy zakres czynności zawodowych dla poszczególnych profesji zostanie określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia, które wciąż znajduje się na etapie prac legislacyjnych. Dokument ten doprecyzuje obowiązki i kompetencje osób wykonujących zawody medyczne. Aktualny postęp prac nad projektem można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego

Osoby wykonujące zawody medyczne objęte ustawą są zobowiązane do ustawicznego rozwoju zawodowego. Zgodnie z art. 39 obowiązek ten realizowany jest w 5-letnich okresach edukacyjnych, z których pierwszy rozpoczyna się 1 stycznia roku następującego po uzyskaniu wpisu do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.

Każda osoba wykonująca zawód medyczny musi prowadzić kartę ustawicznego rozwoju zawodowego, w której odnotowuje zdobyte kwalifikacje i ukończone szkolenia. Brak spełnienia tego obowiązku może skutkować konsekwencjami zawodowymi, w tym zawieszeniem bądź utratą uprawnień do wykonywania zawodu.

Dodatkowe dni wolne na podnoszenie kwalifikacji zawodowych

Zgodnie z art. 40 Ustawy o niektórych zawodach medycznych, osoby wykonujące zawody medyczne zatrudnione na podstawie umowy o pracę mają prawo do 6 dni roboczych rocznie płatnego urlopu szkoleniowego. Czas ten może być wykorzystany na udział w różnych formach kształcenia ustawicznego.

Urlop szkoleniowy jest płatny zgodnie z zasadami wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, a jego termin musi zostać uzgodniony z pracodawcą. Może on odmówić jego udzielenia tylko w wyjątkowych przypadkach, np. gdy nieobecność pracownika mogłaby zagrozić funkcjonowaniu placówki medycznej.

W placówkach medycznych, gdzie precyzyjne planowanie grafiku jest kluczowe dla zapewnienia ciągłości opieki nad pacjentami, narzędzia takie jak Kadromierz znacząco ułatwiają zarządzanie czasem pracy. Dzięki niemu można:

• błyskawicznie tworzyć grafiki pracy zgodnie z przepisami dotyczącymi zawodów medycznych,
• kontrolować limity godzinowe i unikać przekroczeń,
• tworzyć ewidencję czasu pracy jednym kliknięciem, bez ryzyka błędów,
• zarządzać urlopami i dostępnością pracowników.

Wypróbuj za darmo i odkryj wszystkie funkcjonalności innowacyjnego programu do zarządzania czasem w placówkach medycznych.