Urlop rodzicielski 2023 – co się zmieni?

Urlop rodzicielski jest jednym z uprawnień, które przysługują pracującym rodzicom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Wprowadzenie unijnej dyrektywy work-life balance będzie wiązać się m.in. ze zwiększeniem liczby tygodni urlopu rodzicielskiego. Zobacz jeszcze, jakie zmiany czekają pracujących rodziców od 26 kwietnia 2023 roku.

Czym jest urlop rodzicielski?

Urlop rodzicielski jest urlopem, który przysługuje matce lub ojcu zaraz po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Można go wykorzystać najpóźniej do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.

Komu przysługuje urlop rodzicielski?

Do korzystania z urlopu rodzicielskiego są uprawnieni zarówno matka, jak i ojciec dziecka. Skorzystać z niego mogą również członkowie najbliżej rodziny w przypadku:

• śmierci matki,
• porzucenia dziecka przez matkę,
• gdy matka posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• gdy matka przebywa w szpitalu bądź w innym zakładzie leczniczym w rodzaju stacjonarnych i całodobowych świadczeń.

Ile wynosi urlop rodzicielski?

Wymiar urlopu rodzicielskiego jest zależny od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu i wynosi:

• max. 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
• max. 43 tygodnie – po urodzeniu więcej niż jednego dziecka.

Należy pamiętać, że podany wymiar urlopu rodzicielskiego jest łączny dla obu rodziców. W nowelizacji jednak nastąpiła zmiana, która zakłada 9 tygodni nieprzenoszalnego urlopu dla każdego z rodziców. Uprawnieni mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego jednocześnie – bądź jedna osoba może korzystać z urlopu, a druga pobierać zasiłek macierzyński.

Podany wymiar urlopu rodzicielskiego można podzielić na maksymalnie 5 części. Urlopu rodzicielskiego udziela się w tygodniach, a nie dniach.

Rodzice mają prawo do pracy na maksymalnie 1/2 etatu w czasie urlopu rodzicielskiego. Wówczas jego wymiar zostaje proporcjonalnie przydłużony do maksymalnie 82 lub 86 tygodni.

Urlop rodzicielski a przyjęcie dziecka na wychowanie

Podobne zasady obowiązują, gdy mowa o przyjęciu dziecka na wychowanie. Rodzice adopcyjni mogą skorzystać z urlopu rodzicielskiego po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego (lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego). Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi wówczas:

• 38 tygodni – w przypadku przyjęcia dziecka do 14. roku życia,
• 41 tygodni – w przypadku przyjęcia jednego dziecka,
• 43 tygodnie – w przypadku jednoczesnego przyjęcia co najmniej dwojga dzieci.

Jak jest płatny urlop rodzicielski?

Należy pamiętać, że urlop rodzicielski, w odróżnieniu od np. urlopu wychowawczego, jest urlopem płatnym. Za czas jego trwania przysługuje zasiłek macierzyński. Wynagrodzenie wynosi:

• 70% podstawy wymiaru – za pozostały okres urlopu rodzicielskiego,
• 81,5% podstawy wymiaru – za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w pełnym wymiarze.

Natomiast w sytuacji, gdy pracownik złoży jeden wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego i macierzyńskiego w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński wynosi 81,5% podstawy wymiaru zasiłku przez cały okres.

Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego

Chcąc skorzystać z urlopu rodzicielskiego zaraz po urlopie macierzyńskim, należy złożyć wniosek nie później niż 21 dni po porodzie. Jeśli pracownik zdecyduje się na skorzystanie z urlopu później, wniosek musi zostać złożony najpóźniej 21 dni przed jego rozpoczęciem.

Wniosek o urlop rodzicielski powinien zawierać:

• imię i nazwisko pracownika,
• imię i nazwisko wraz z datą urodzenia dziecka,
• datę rozpoczęcia urlopu rodzicielskiego,
• datę zakończeniu urlopu rodzicielskiego,
• oświadczenie o korzystaniu z urlopu przez drugiego rodzica.

W załączniku powinien znaleźć się także skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.

Urlop rodzicielski – zmiany w 2023 roku

Zmiany, które wejdą w życie 26 kwietnia 2023 roku, zakładają wydłużenie urlopu rodzicielskiego.

Przedłużenie urlopu rodzicielskiego o 9 tygodni wiąże się jednak z pewnymi wytycznymi. Zarówno matka, jak i ojciec dziecka zyskają prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie będzie można przenieść na innego rodzica. Pozostała część urlopu, czyli 23 bądź 25 tygodni, może zostać podzielona pomiędzy oboje rodziców lub zostać wykorzystana przez jednego z nich. Takie rozwiązanie ma zachęcić ojców do korzystania z urlopu rodzicielskiego i wyrównać szanse matek na rynku pracy.

Wymiar urlopu rodzicielskiego ulegnie przedłużeniu również w przypadku przysposobienia dziecka i wyniesie:

• 38 tygodni – przyjęcie dziecka poniżej 7 lat (lub 10 lat przy odroczeniu obowiązku szkolnego) po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze 9 tygodni,
• 41 tygodni – przyjęcie na wychowanie jednego dziecka,
• 43 tygodnie – jednoczesne wychowanie więcej niż jednego dziecka.

Sprawdź, jak zmienią się uprawnienia rodzicielskie w pracy w 2023 roku.

Zasiłek macierzyński 2023 – zmiany

Wprowadzone zmiany mają ujednolicić stawkę zasiłku macierzyńskiego. W przypadku zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego ma on wynieść 70% podstawy zasiłku, natomiast zasiłek macierzyński ma wynieść 81,5% podstawy.

W przypadku indywidualnych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługujących ojcu zasiłek ma wynieść 70% podstawy wymiaru.

Elektroniczny wniosek o urlop rodzicielski

Treść wniosku pozostanie taka sama. Nowością będzie możliwość złożenia wniosku w postaci elektronicznej, np. wysyłając go mailem lub za pomocą Kadromierza dzięki funkcji elektronicznych wniosków urlopowych. Składanie wniosków urlopowych w naszej aplikacji jest banalnie proste. Prośbę o urlop można złożyć jednym kliknięciem za pomocą aplikacji dla pracowników. Dzięki temu oszczędzasz czas i walczysz z marnowaniem papieru. Pamiętaj, że wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego powinien być złożony co najmniej 21 dni przed jego rozpoczęciem.