Opieka na dziecko – kiedy przysługuje wolne?

Każdej osobie sprawującej opiekę rodzicielską nad dzieckiem przysługują określone uprawnienia. Wśród nich warto wyróżnić m.in. 2 dni dodatkowego urlopu, za który masz prawo do wynagrodzenia. Udziela się go w celu opieki nad zdrowym dzieckiem. Sprawdź, co warto wiedzieć o wolnym udzielanym na opiekę nad dzieckiem.

Kiedy przysługują 2 dni opieki nad dzieckiem zdrowym?

Zgodnie z art. 188 Kodeksu pracy zwolnienie od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem przysługuje pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 14. Wymiar zwolnienia wynosi 16 godzin albo 2 dni w ciągu roku kalendarzowego, za które przysługuje pracownikowi prawo do wynagrodzenia. Warto przy tym wiedzieć, że wymiar dni wolnych od pracy nie zwiększa się w przypadku pracowników, którzy wychowują więcej niż jedno dziecko.

Istotny jest także fakt, że pula 2 dni opieki nad dzieckiem należy się wspólnie obojgu rodzicom. Oznacza to, że jest on do podziału – według indywidualnych potrzeb. Z tego względu matka dziecka wraz z ojcem powinni ustalić między sobą, jak zostaną przez nich wykorzystane dni opieki nad zdrowym dzieckiem. Jeśli rodzic zostanie pozbawiony władzy rodzicielskiej, traci prawo do wykorzystania dni do opieki nad dzieckiem.

Opieka na dziecko w przypadku niepełnego etatu lub dwóch umów o pracę

Osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy skorzystają z urlopu na opiekę nad zdrowym dzieckiem proporcjonalnie do wymiaru swojego czasu pracy. Niepełne godziny należy zaokrąglić w górę.

W przypadku zatrudnienia w więcej niż jednym zakładzie pracy pracownikowi wychowującemu dziecko przysługują 2 dni opieki w każdym z nich.

Jak skorzystać z urlopu na sprawowanie opieki nad dzieckiem?

Urlop można wykorzystać zarówno w formie całych dni, jak i pojedynczych godzin. Rodzice dziecka mogą skorzystać nawet z całego wymiaru urlopu za jednym razem. Sposób wykorzystania zwolnienia w danym roku kalendarzowym powinien być określony w pierwszym wniosku danego roku. W związku z tym, podczas składania pierwszego wniosku o opiekę nad dzieckiem powinieneś/powinnaś zaznaczyć, czy wykorzystasz urlop w wymiarze godzinowym, czy całodniowym. Później nie będziesz mieć możliwości zmiany tych ustaleń.

Jeśli w danym roku kalendarzowym nie wykorzystasz zwolnienia, nie przechodzi ono na kolejny rok.

Wniosek o opiekę nad dzieckiem

Aby skorzystać z wolnego przysługującego na dziecko, należy złożyć pracodawcy wniosek o opiekę nad dzieckiem. Może to odbyć się zarówno wnioskiem papierowym, jak i elektronicznym. Co jednak istotne, pracodawca musi zaakceptować ten wniosek. Oznacza to, że nie można skorzystać z dnia wolnego bez potwierdzenia przełożonego. Warto przy tym wiedzieć, że pracodawca nie powinien odrzucać wniosku, jeżeli nie ma istotnych powodów.

Opieka nad chorym dzieckiem – w jakiej sytuacji można skorzystać?

Wspomniane 2 dni dotyczą sytuacji, kiedy dziecko jest zdrowe. Oprócz tego zdarza się nieraz, że zachoruje. Co wówczas może zrobić pracownik? W takiej sytuacji może uzyskać zwolnienie lekarskie w celu opieki nad chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny z zachowaniem prawa do zasiłku opiekuńczego. Mówi o tym rozdział 7 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Co więcej, ze świadczenia można skorzystać nie tylko w przypadku choroby dziecka, ale także w kilku innych sytuacjach. Wniosek o zasiłek opiekuńczy powinien więc uwzględniać przede wszystkim przyczynę zaistniałej sytuacji. Może to być m.in. dla rodziców dzieci do 8 roku życia:

• niespodziewane zamknięcie żłobka,
• niespodziewane zamknięcie przedszkola lub szkoły,
• choroba lub poród drugiego z rodziców, który zazwyczaj zajmuje się dzieckiem,
• konieczność izolacji dziecka ze względu na nosicielstwo choroby zakaźnej,
• zachorowanie niani, z którą podpisana została umowa uaktywniająca,
• nieobecność dziennego opiekuna, który zwykle sprawuje opiekę nad dzieckiem.

Ile wynosi wymiar zasiłku opiekuńczego?

Wymiar zasiłku opiekuńczego jest równy 80% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika, uzyskanego w ciągu 12 poprzednich miesięcy. Za dzień opieki przysługuje natomiast 1/30 tej wartości. W każdym roku kalendarzowym masz do wykorzystania 60 dni na opiekę nad chorym dzieckiem do 14 roku życia. Jeśli dziecko jest starsze, przysługuje Ci 14 dni. Zwolnienie do 14 dni może zostać wykorzystane też na innego chorego członka rodziny. Pracodawca nie powinien odrzucać wniosku pracownika, jeśli nie istnieją do tego ważne powody.

Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje każdemu rodzicowi zatrudnionemu na umowę o pracę, nawet temu, który niedawno zaczął pracę w nowym miejscu. W tej sytuacji nie występuje okres wyczekiwania, dlatego nie jest ważne to, od kiedy pracownik jest zatrudniony w danym miejscu pracy. Możliwość odebrania zasiłku opiekuńczego jest zależna od tego, czy opłacasz dobrowolną składkę chorobową.

Opieka nad dzieckiem z niepełnosprawnością

Dziecko niepełnosprawne to takie, które posiada:

• orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• orzeczenie o niepełnosprawności łącznie z poniższymi wskazaniami:
  • konieczności stałej lub długotrwałej opieki bądź pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
  • konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w jego leczeniu, rehabilitacji i edukacji.

  Jeśli zajmujesz się dzieckiem z niepełnosprawnością do 18 roku życia, które wymaga osobistej opieki, możesz uzyskać zasiłek opiekuńczy. W takiej sytuacji powinieneś/powinnaś złożyć odpowiedni wniosek do płatnika składek lub jednostki ZUS (jeśli w zakładzie pracy zatrudnionych jest do 20 osób).

  Pamiętaj jednak, że jeśli we wspólnym gospodarstwie domowym są osoby, które mogłyby zająć się nim zamiast Ciebie, wówczas nie masz prawa do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem z niepełnosprawnością.