Pracownik mobilny – kim jest i jak liczyć jego czas pracy?

Pracownicy mobilni odgrywają kluczową rolę w wielu branżach, w których specyfika obowiązków wymaga częstego przemieszczania się. Zarządzanie pracownikami mobilnymi wymaga od menedżerów szczególnej uwagi, zwłaszcza w kwestii prawidłowego rozliczania czasu pracy. Z artykułu dowiesz się, kim są pracownicy mobilni oraz jak liczyć ich czas pracy.

Kim jest pracownik mobilny?

Pracownik mobilny to osoba, która realizuje swoje obowiązki zawodowe, przemieszczając się między różnymi miejscami, zamiast pracować w jednym, stałym biurze czy lokalizacji. Choć Kodeks pracy nie definiuje bezpośrednio tego pojęcia, warto posiłkować się orzecznictwem sądowym, które szczegółowo analizuje specyfikę pracy mobilnej oraz jej wpływ na prawa i obowiązki pracowników.

Pracownicy mobilni są zatrudniani w wielu branżach, gdzie charakter pracy wymaga regularnego przemieszczania się między różnymi lokalizacjami. Przykłady takich zawodów to:

• przedstawiciele handlowi,
• serwisanci sprzętu,
• kierowcy zawodowi,
• kurierzy i dostawcy,
• pracownicy socjalni.

Praca mobilna vs delegacja

Pracownicy mobilni, w przeciwieństwie do osób delegowanych na podróż służbową, wykonują swoje obowiązki regularnie w różnych miejscach, co odróżnia ich od pracowników, którzy jedynie okazjonalnie przemieszczają się poza stałe miejsce pracy. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 kwietnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 350/00), stałe wykonywanie zadań w różnych lokalizacjach, gdzie zatrudniony samodzielnie wybiera miejsca pracy, nie jest traktowane jako podróż służbowa. Oznacza to, że miejsce pracy pracownika mobilnego może obejmować szeroki obszar geograficzny, a czas spędzony na dojazdach jest integralną częścią jego codziennej pracy, zgodnie z ustalonym czasem pracy.

W uchwale Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2008 r. (sygn. akt II PZP 11/08) szczególnie zwrócono uwagę na różnicę między pracą mobilną a delegacją, zwłaszcza w kontekście kierowców transportu międzynarodowego. Sąd orzekł, że jeśli praca kierowcy obejmuje określony obszar, na przykład Unię Europejską, to przemieszczenia w jego ramach nie są uznawane za podróż służbową. W praktyce oznacza to, że pracownik mobilny, realizując swoje zadania na takim obszarze, nie ma prawa do świadczeń przysługujących w związku z podróżą służbową, takich jak diety krajowe.

Jak liczyć czas pracy pracownika mobilnego?

Zgodnie z art. 128 Kodeksu pracy, czasem pracy jest okres, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy, wykonując swoje obowiązki lub będąc gotowym do ich realizacji w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. W przypadku pracowników mobilnych definicja miejsca pracy może być bardziej elastyczna. Zamiast jednej, stałej lokalizacji, miejsce pracy może obejmować szeroki obszar geograficzny, na którym wykonywane są zadania. Przykładowo, może to być całe miasto, region, a nawet kraj, w zależności od specyfiki obowiązków.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 kwietnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 350/00) potwierdził, że takie określenie miejsca pracy jest dopuszczalne, o ile odzwierciedla ono rzeczywisty zakres przestrzeni, w której pracownik wykonuje swoje obowiązki. Na przykład, jeśli pracownik świadczy pracę na terenie dwóch województw, w umowie o pracę jako miejsce pracy należy wskazać jedynie te województwa zamiast całego obszaru Polski.

Czy dojazd wlicza się do czasu pracy pracownika mobilnego?

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (C-266/14) czas przemieszczania się między miejscami pracy powinien być wliczany do czasu pracy, jeżeli stanowi integralną część wykonywanych obowiązków. Oznacza to, że podróże niezbędne do wykonania zasadniczego zadania służbowego, takie jak wizyty u klientów czy przejazdy między zleceniami, są traktowane jako czas pracy, a nie jako czas wolny. W tym przypadku nie ma znaczenia, jakim środkiem transportu pracownik dociera na miejsce.

Co więcej, jeśli pracodawca nie zapewnił pracownikowi stacjonarnego miejsca pracy, dojazd z domu do pierwszego miejsca wykonywania zadań oraz powrót z ostatniego miejsca pracy do domu również powinny być uznawane za czas pracy. Dzieje się tak, ponieważ pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy, nawet gdy wymaga to przemieszczania się w ramach wykonywania umówionej pracy. W praktyce oznacza to, że czas spędzony na dojazdach, jeśli jest nieodłącznym elementem codziennych obowiązków służbowych, powinien być uwzględniany przy rozliczaniu norm czasu pracy.

Zarządzanie czasem pracy pracownika mobilnego

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi mobilnemu odpowiednie warunki do wykonywania pracy, w tym przestrzeganie przepisów dotyczących przerw na odpoczynek oraz maksymalnych norm czasu pracy. W przypadku pracowników pracujących w terenie kontrolowanie tych aspektów może być bardziej wymagające, co stawia przed pracodawcą dodatkowe wyzwania. Zarządzanie czasem pracy pracownika mobilnego wymaga starannego planowania, monitorowania oraz precyzyjnego dokumentowania wszystkich godzin pracy, w tym czasu spędzonego na dojazdach oraz wykonaniu zasadniczego zadania pracowniczego.

Aby sprostać tym wymaganiom, wielu pracodawców decyduje się na wykorzystanie nowoczesnych technologii. Aplikacje do rejestracji czasu pracy, systemy GPS oraz inne narzędzia cyfrowe umożliwiają dokładne monitorowanie aktywności pracowników mobilnych. Takie rozwiązania mogą również pomóc w optymalizacji grafików pracy, zapewniając, że pracownicy mają zagwarantowane odpowiednie przerwy oraz że ich czas pracy nie przekracza ustalonych norm.

Jedną z takich aplikacji jest Kadromierz – narzędzie stworzone z myślą o efektywnym zarządzaniu czasem pracy. Dzięki intuicyjnemu interfejsowi oraz zaawansowanym funkcjom Kadromierz pomaga nie tylko w efektywnym zarządzaniu zasobami ludzkimi, ale także w minimalizowaniu ryzyka związanego z błędnym rozliczaniem czasu pracy. Zarejestruj się już dziś i odkryj, jak Kadromierz może usprawnić zarządzanie czasem pracy w Twojej firmie.