Praca w niedziele i święto – sprawdź, jaka rekompensata Ci przysługuje

Niedziele i święta dla większości są czasem odpoczynku. Praca w te dni jest jednak dopuszczona w wyjątkowych sytuacjach, a także w branżach, które ze względu na swoją specyfikę „muszą” działać np. w niedzielę. Z poniższego tekstu dowiesz się, które to sytuacje i branże oraz ile wolnego za pracę w niedzielę i święta Ci przysługuje.

Dni wolne od pracy w niedziele i święta – Kodeks pracy

Według Kodeksu pracy dniami wolnymi od pracy są wszystkie niedziele oraz święta wskazane w Ustawie z dnia z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy. Za pracę przypadającą w niedzielę i święto uważa się godziny między 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu. Wyjątek stanowi sytuacja, w której pracodawca ustalił inne godziny w przepisach wewnątrzzakładowych.

Kiedy praca w niedziele i święta jest dopuszczalna?

Zgodnie z art. 150 (10) Kodeksu pracy istnieją przypadki, w których praca w niedziele i święta jest dozwolona. Przyjrzyjmy się, jakie są te sytuacje i branże:

1. Praca w sytuacji konieczności prowadzenia akcji ratowniczej: Jeżeli praca w niedzielę lub święto jest niezbędna do ochrony życia, lub zdrowia ludzkiego, środowiska naturalnego lub mienia, lub w celu usunięcia awarii, pracownik może być zobowiązany do pracy w tych dniach.

2. Praca w ruchu ciągłym i praca zmianowa: W niektórych branżach, takich jak zakłady produkcyjne lub logistyczne, praca w niedziele i święta jest nieunikniona ze względu na charakter pracy w systemie ciągłym lub zmianowym.

3. Prace niezbędne do wykonywania remontów: Jeżeli wykonanie niezbędnych remontów wymaga pracy w niedzielę lub święto, pracownik może zostać zaangażowany w te działania.

4. Praca w transporcie i w komunikacji: Nikt z nas nie wyobraża sobie braku komunikacji miejskiej czy PKP w niedziele. Z tego względu praca w niedzielę i święta w tych branżach jest jak najbardziej dopuszczalna.

5. Praca w branżach o charakterze ratowniczym: Pracownicy zatrudnieni m.in. w zakładowych służbach ratowniczych i zakładowych strażach pożarnych, mogą być zobowiązani do pracy w niedziele i święta ze względu na nagłe i pilne akcje ratownicze.

6. Praca przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób: Ochroniarze oraz stróże muszą czuwać nad mieniem, lub ochroną osób często bez względu na dzień tygodnia.

7. Praca w rolnictwie i hodowli: Ze względu na charakter pracy w tych branżach, praca w niedziele i święta jest nieunikniona, szczególnie w przypadku potrzeby zapewnienia odpowiedniej opieki nad zwierzętami lub uprawami.

8. Prace zaspokajające codzienne potrzeby ludności: Dotyczy to m.in. pracy w gastronomii; hotelach; zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych; jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, a także pracy w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku.

9. Praca w systemie czasu pracy obejmującym piątki, soboty, niedziele i święta: W niektórych branżach można ustalić system czasu pracy, który obejmuje tylko te dni tygodnia. Pracownicy zatrudnieni w tych branżach mogą być zobowiązani do pracy w niedziele i święta ze względu na specyfikę ich pracy.

Warto jednak zaznaczyć, że istnieją pewne ograniczenia i przepisy dotyczące pracy w niedziele i święta, które należy przestrzegać. Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta wprowadza zakaz świadczenia pracy związanej z handlem w określone dni. Pracodawcy powinni być świadomi tych ograniczeń i przestrzegać obowiązujących przepisów.

Godziny nadliczbowe w niedzielę – kiedy mamy z nimi do czynienia?

Zgodnie z art. 147 w każdym systemie czasu pracy, jeżeli dopuszcza on pracę w niedziele i święta, pracodawca powinien udzielić pracownikom łączną liczbę dni wolnych od pracy w danym okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy przypadających w tym okresie.

Z tego względu praca w niedzielę nie spowoduje powstania godzin nadliczbowych, jeżeli dopilnowane zostanie udzielenie dnia wolnego w inny dzień. Dopiero, jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego przez pracownika w podanych terminach, będzie można mówić o nadgodzinach w niedzielę. Praca w ten dzień zwiększy bowiem obowiązującą normę tygodniową czasu pracy.

Dzień wolny za pracę w niedzielę czy dodatek do wynagrodzenia?

Zgodnie z art. 151 Kodeksem pracy, pracownikom wykonującym pracę w niedziele i święta przysługuje odpowiednia rekompensata. Pracodawcy mają obowiązek zapewnić pracownikom inny dzień wolny od pracy za pracę w niedzielę lub święto, a jeśli nie jest to możliwe – wypłacić dodatek za wynagrodzenie w godzinach nadliczbowych

Zgodnie z przepisami, pracownik powinien mieć możliwość skorzystania z dnia wolnego:

• w zamian za pracę w święto – w ciągu okresu rozliczeniowego,
• w zamian za pracę w niedzielę – w czasie 6 dni kalendarzowych przypadających przed lub po pracującej niedzieli, a gdy nie jest to możliwe – do końca okresu rozliczeniowego.

Jeżeli pracodawca nie udzieli pracownikowi dnia wolnego od pracy za pracę w niedzielę lub święto, wówczas pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Zgodnie z przepisami, dodatek ten wynosi 100% zasadniczego wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę lub święto.

Praca w niedzielę poniżej 8 godzin

Warto pamiętać, że praca w dni ustawowo wolne daje dodatkowe przywileje, nie tylko jeśli odnotujemy nadgodziny w niedzielę, ale także, gdybyśmy w ten dzień pracowali np. przez 3 godziny. Formalnie nawet 1 godzina pracy w niedzielę daje pracownikowi prawo do odebrania dnia wolnego w inny dzień. Warunkiem jest jednak to, by praca odbywała się między godz. 06:00 w niedzielę lub święto oraz godziną 06:00 dnia następnego, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.

Nadgodziny w niedziele a odebrany dzień wolny

Niekiedy zdarza się, że pracownik jest obecny w pracy w niedzielę oraz pracuje w godzinach nadliczbowych, np. praca łącznie trwa 10 godzin. W takiej sytuacji należy mu się dzień wolny w któryś z dni powszednich, a także wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek za godziny wykraczające ponad 8-godzinną normę. W podanym przykładzie będzie to dotyczyło dwóch godzin.

Prawo do 1 wolnej niedzieli w miesiącu

Warto wspomnieć, że pomimo dopuszczalnej pracy w niedzielę w niektórych sytuacjach lub branżach, to każdy pracownik ma prawo do wolnej niedzieli raz na 4 tygodnie. Nie dotyczy to wyłącznie pracowników zatrudnionych w systemie weekendowym.

Które dni są wolne od pracy?

Zgodnie z polskim Kodeksem pracy, niedziele i święta są dniami wolnymi od pracy dla większości pracowników. W ciągu roku istnieje kilkanaście dni ustawowo wolnych od pracy, które każdy pracownik ma prawo odnotować w swoim kalendarzu. Wśród tych dni znajdują się między innymi:

• Nowy Rok,
• Święto Trzech Króli,
• Wielkanoc (pierwszy i drugi dzień),
• Święto Pracy,
• Święto Konstytucji Trzeciego Maja,
• Zielone Świątki,
• Boże Ciało,
• Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
• Święto Wojska Polskiego,
• Wszystkich Świętych,
• Święto Niepodległości,
• pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
• drugi dzień Bożego Narodzenia.

Pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia pracownikom możliwości skorzystania z tych dni jako dni wolnych od pracy. Niemniej jednak istnieją pewne sytuacje i branże, w których praca w niedziele i święta jest dopuszczalna, a pracownicy mają prawo do odpowiedniej rekompensaty.

Twórz grafik pracy w niedzielę i święta zgodny z Kodeksem pracy

Jeśli w Twojej firmie praca odbywa się w niedzielę i święta, stworzenie grafiku pracy może być dość problematyczne. Należy wówczas pamiętać o wielu aspektach wynikających z Kodeksu pracy, takich jak udzielenie pracownikowi innego dnia wolnego od pracy, 1 wolna niedziela raz na 4 tygodnie, odpoczynki dobowe i tygodniowe czy doba pracownicza. Niestety ręczne stworzenie takie grafiku pracy pochłania mnóstwo czasu i jest podatne na błędy.

Rozwiązaniem jest Kadromierz, dzięki któremu zautomatyzujesz tworzenie grafiku i zadbasz o jego zgodność z obowiązującymi przepisami prawnymi. Skorzystaj z darmowego okresu próbnego i przekonaj się, jak ułatwi Ci pracę!