Jak napisać biznesplan?

Nie mniej ważnym od pomysłu na biznes jest plan na biznes. Brak wizji tego, jak ma wyglądać Twoja firma, świadomości potencjalnych zagrożeń czy analizy finansowej jest najprostszą drogą do osiągnięcia przedsiębiorczej porażki, a przecież chodzi tu o sukces. Z poniższego artykułu dowiesz się m.in., jak napisać biznesplan, o czym pamiętać przy tworzeniu planu finansowego oraz co powinna uwzględniać strategia marketingowa.

Czym jest biznesplan?

Najważniejszym zadaniem biznesplanu jest dostarczenie przedsiębiorcy informacji niezbędnych do podjęcia właściwej decyzji zarówno o rozpoczęciu, jak i zaniechaniu działalności. Zawarte w nim dane są wskazówką dotyczącą celów, strategii oraz mocnych i słabych stron realizacji przedsięwzięcia. To także źródło informacji dla potencjalnych inwestorów dotyczące produktu lub usługi. Tworząc taki konspekt, łatwiej ocenisz szanse powodzenia i realizację planów. Bezsprzecznie jest to dokument, który powinna stworzyć dla siebie każda osoba nosząca się z zamiarem założenia własnej działalności gospodarczej, bez względu na to czy wymagają go instytucje kredytowe, czy urzędowe do otrzymania finansowania.

Jak należy tworzyć biznesplan?

Dobry biznesplan to już połowa sukcesu. Powinien zawierać opis inwestycji i odpowiadać na pytania kto, co, jak i ile to będzie kosztować? Należy wyznaczyć cele krótko i długoterminowe oraz sposoby ich osiągnięcia, biorąc pod uwagę aktualną analizę rynku oraz przewidywania na przyszłość. Najważniejszym składnikiem biznesplanu są prognozy finansowe danego projektu – a zatem ocena, czy poniesione koszty się zwrócą. Bank na pewno zwróci szczególną uwagę na finansową stronę przedsięwzięcia – sposoby zabezpieczenia kredytu, rezerwy finansowe, przepływy gotówkowe. Inwestor zaś, zwłaszcza ten z branży, przyjrzy się przede wszystkim merytorycznej stronie samego projektu, ale także i osobistym predyspozycjom kierownictwa firmy. Szczegółowa charakterystyka poszczególnych składowych powinna znaleźć się w osobnych rozdziałach.

Streszczenie przedsięwzięcia

Streszczenie to skrócony opis planowanej inwestycji i jednocześnie wizytówka całego biznesplanu. Powinien być sporządzony w sposób przejrzysty i zrozumiały – dobrze zlecić przeczytanie innej osobie, która pomoże ustalić, czy wszystko jest jasne. W podsumowaniu należy zawrzeć informacje takie jak: cel opracowania biznesplanu, koncepcję rozwoju firmy, wysokość i przeznaczenie potrzebnych środków, krótki opis produktów, usług i rynków zbytu ze szczególnym uwzględnieniem korzyści dla klienta, doświadczenie i umiejętności kierownictwa w kontekście przydatności do danego przedsięwzięcia oraz główne dane finansowe.

Najważniejsze informacje o firmie:

• planowana data rozpoczęcia działalności gospodarczej,
• forma prawna działalności gospodarczej,
• nazwa firmy,
• dane kontaktowe,
• klasyfikacja PKWiU,
• rodzaj sprzedawanych usług lub produktów,
• przewidywane koszty i zyski,
• plan wykorzystania środków inwestycyjnych.

Zespół

W tej części należy odpowiedzieć na pytanie: kim są założyciele, kadra zarządzająca i pracownicy odpowiedzialni za kluczowe działania w firmie, czyli osoby, które są istotne z punktu widzenia przedsięwzięcia. Powinno się opisać ich dotychczasowy życiorys zawodowy, posiadane kwalifikacje, umiejętności, predyspozycje oraz to, w jaki sposób przydadzą się one w planowanej działalności. To także miejsce do tego, żeby pochwalić się osiągnięciami czy otrzymanymi nagrodami i posiadanymi certyfikatami. Można jednocześnie wskazać na ewentualne braki kompetencyjne i sposoby oraz możliwości ich nabycia.

Należy ponadto przedstawić, jak będzie wyglądać:

• struktura organizacyjna i system komunikacji w firmie,
• podział obowiązków pomiędzy poszczególnymi członkami zarządu przy zakładaniu spółki,
• polityka płacowa,
• kwestia zatrudnienia i szkoleń,
• system kontroli,
• monitoring podejmowanych działań,
• korzystanie z usług doradczych np. księgowa, agencja PR, kancelarie prawnicze.

Opis produktu/usługi

W tej części należy wyjaśnić, co chcesz zaoferować, dlaczego ktoś miałby to od Ciebie kupić i co dany produkt czy usługę wyróżnia na tle konkurencji. Czy jest to innowacyjne rozwiązanie, czy ulepszenie tych już dostępnych na rynku? Ten opis ma na celu przekonać potencjalnych inwestorów lub kredytodawców, dlaczego warto w dane przedsięwzięcie zainwestować. Jeśli przeprowadziłeś(-aś) wcześniej badanie np. ankietę, i posiadasz dane dotyczące opinii użytkowników na temat Twojego produktu lub usługi, uwzględnij je w załącznikach.

Charakterystyka powinna zawierać następujące informacje:

• Jakie produkty lub usługi oferuje firma, na jaki rynek są przeznaczone?
• Jakie posiadają wady i zalety?
• Jakie cechy użytkowe są ważne dla klienta?
• Czym wyróżniają się na tle konkurencji?
• Jaka będzie gwarancja?
• Jaką metodą będą wytwarzane i jakie technologie będą wykorzystywane; czy wyróżniają się na tle konkurencji; czy są potencjalne ryzyka w związku z ich wykorzystaniem; jakie będą koszty wytworzenia?
• Czy jest to produkt, który już istnieje, czy jest dopiero projektowany?
• Rozmiar, kolor, wysokość, waga, funkcje, zasady działania.
• Ceny produktu/usług – koszt jednostkowy produktu lub usługi; cena u konkurencji; rabaty; obecny i prognozowany udział w rynku.
• Dystrybucja – strategia sprzedaży i dystrybucji; opis wykorzystywanych kanałów dystrybucji; partnerzy handlowi (zawarte umowy, zamówienia); formy płatności; usługi posprzedażowe i serwis.

Poznaj 4 sposoby na rozwój biznesu.

Profil klienta/grupa docelowa

W tej części biznesplanu należy odpowiedzieć na pytania:

• Do jakiej grupy docelowej będzie kierowana oferta?
• Kim jest potencjalny klient – jakie posiada cechy, nawyki, potrzeby?
• Jakie są główne trendy w obszarze upodobań klientów?
• Czy istnieją strategiczni odbiorcy, którzy już teraz deklarują zakup produktów lub usług?
• Przydatna tu może być wspomniana w poprzednim podpunkcie ankieta.

Analiza potencjału rynku i konkurencji

Właściwa analiza rynku to kolejny krok do sukcesu. Ten fragment ma na celu przedstawienie otoczenia, w jakim przyjdzie działać przyszłej firmie, a więc należy szczegółowo scharakteryzować rynek, na którym przedsiębiorstwo będzie funkcjonowało. W tym miejscu należy odpowiedzieć na pytania:

• Czym charakteryzuje się Twoja branża?
• Jakimi cechami charakteryzuje się rynek – tendencje, cechy istotne z punktu widzenia przedsięwzięcia?
• Jakie są perspektywy rozwoju rynku – wielkość wartościowo i ilościowo, dynamika popytu?
• Jaka jest szacunkowa liczba potencjalnych klientów – kim są główni nabywcy; jakie są ich oczekiwania i potrzeby odnośnie Twojego produktu/usługi?
• Ilu jest konkurentów – jakie są ich silne i słabe strony, jaka jest ich pozycja na rynku, strategia działania i plany rozwoju; jakie są możliwości konkurowania z tymi podmiotami; jakie jest ryzyko wejścia nowych graczy na rynek?
• Jakie są bariery wejścia Twojej firmy na rynek?
• Jak wygląda sytuacja z dostawcami – siła przetargowa, potencjał wytwórczy, sytuacja finansowa?
• Czy istnieje realne zagrożenie ze strony substytutów?
• Jakie czynniki niezależne od firmy mogą mieć wpływ na wielkość sprzedaży i jak sobie z nimi poradzić?

Analiza SWOT

Analiza SWOT, czyli, innymi słowy, mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia Twojego przedsięwzięcia. Podziel kartkę na cztery części i wypisz wszystko, co przychodzi Ci do głowy w poszczególnych kategoriach. Takie całościowe spojrzenie jest także podstawowym narzędziem do tworzenia strategii marketingowej, która stanowi kolejny krok w przygotowaniu biznesplanu. Dlatego warto przeprowadzić ją właśnie na tym etapie.

Działania marketingowe

W tej części biznesplanu należy przedstawić strategię marketingową, plan sprzedaży oraz sposoby promocji i reklamy produktu. Na podstawie dokonanej wcześniej charakterystyki grupy docelowej, teraz musisz ustalić jakimi kanałami do niej dotrzeć, z jakich narzędzi będziesz korzystać i ile w budżecie zarezerwować na to środków.

Należy odpowiedzieć na pytania:

• Jakie są cele marketingowe i sprzedażowe?
• Jaki model komunikacji, sprzedaży i dystrybucji dominuje w danej branży?
• Jaki jest plan działań marketingowych w obszarze produktu, ceny, dystrybucji i promocji?
• Jak będzie przebiegał proces dotarcia do klienta, jakimi kanałami komunikacji i sprzedaży – ulotki, foldery, billboardy, prasa, Internet, radio, telewizja, social media itp.?
• Jak będzie wyglądał proces zakupowy?
• Jakie kanały dystrybucji będą wykorzystywane?
• Jaka będzie strategia finansowania promocji?
• Jaką przewidujesz reakcję konkurencji na wejście Twojego produktu/usługi na rynek — czy dokonają obniżenia ceny, uruchomią dodatkową akcję promocyjną itp.?
• W jaki sposób będziesz pozycjonował swój produkt względem konkurencji?

Dowiedz się, jak zadbać o odpowiedni marketing w Twojej firmie.

Plan finansowy

Analiza finansowa wraz z prognozą przyszłej sprzedaży i kosztów stanowią podstawę do podjęcia decyzji o uruchomieniu działalności. Rzetelna i realna kalkulacja da Ci odpowiedź na podstawowe pytanie, czy dany biznes będzie się po prostu opłacał. To także niezbędne wyliczenia dla inwestora lub banku, gdy będziesz starać się o kredyt. Plan finansowy sporządza się na pierwsze dwa lata funkcjonowania firmy w ujęciu miesięcznym lub kwartalnym. Na kolejne lata działalności przygotowuje się plany roczne.

W tej kwestii powinno się poruszyć następujące kwestie:

• Jakie są podstawowe i niezbędne koszty związane z uruchomieniem działalności?
• Jakie będą źródła finansowania?
• Jakie są plany wyników finansowych, bilansów, rachunku przepływów pieniężnych?
• Jaka jest ocena przyszłej sytuacji finansowej, progu rentowności, opłacalności, poziomu ryzyka, stopa zwrotu zainwestowanego kapitału?

Plan finansowy obejmuje:

Perspektywy sprzedaży, czyli plan sprzedaży produktu w przyjętych okresach czasu (miesiąc, kwartał, rok). Ustala się w nim wielkość sprzedaży określaną w ilościach i wartościach finansowych oraz jej przewidywany przyrost w danych okresach.

Nakłady inwestycyjne – określają wydatki długoterminowe, średnioterminowe i krótkoterminowe oraz wymagane na nie zasoby finansowe (wkład własny, pożyczki, dotacje). Wydatki obejmują m.in. zakup towarów, reklamę, wynagrodzenie pracowników, opłatę za czynsz, gaz, ogrzewanie, raty za kredyt, itp.

Dowiedz się więcej o kosztach stałych.

Bilans – to zestawienie stanu posiadania firmy, a więc aktywów, czyli aktualnie posiadanych zasobów (środki pieniężne, maszyny i urządzenia, lokale itp.) i pasywów, czyli źródeł pozyskania pieniędzy (np. kredyty, pożyczki, kapitał własny). Bilans jest obrazem sytuacji finansowej Twojej działalności w danej chwili.

Plan przepływów pieniężnych – to zestawienie wpływów i wydatków gotówkowych, czyli przepływów pieniężnych netto w układzie miesięcznym na najbliższe lata. Jego celem jest wyjaśnienie źródeł zwiększenia lub zmniejszenia stanu środków zawartych w bilansie oraz stwierdzenie kiedy i ile pieniędzy firma będzie potrzebowała.

Rachunek zysków i strat – przedstawia się w nim wszystkie przychody przedsiębiorstwa i ponoszone przez nie koszty (pośrednie i bezpośrednie). Jego celem jest ukazanie zdolności Twojej firmy do generowania zysków i samofinansowania.

Podczas przedstawiania planu finansowego firmy należy uwzględnić:

• opracowanie metod kontroli jakości,
• sposoby fakturowania i składania zamówień,
• systemy kontroli bilansowej, sprawozdawczości oraz określenia odpowiedzialności za odchylenia od planów finansowych,
• informacje o obecnych i przyszłych zapotrzebowaniach na kapitał,
• założenia, na bazie których przedstawiono prognozy.

Harmonogram działań

Harmonogram nie jest niezbędnym elementem biznesplanu, jednak dobrze sprecyzowane cele, główne zadania i sposób ich realizacji pozwolą Ci na uporządkowanie działań dotyczących inwestycji. Sporządzenie planu działania będzie świadczyć o tym, że jesteś świadomy tego co, kiedy i jak chcesz zrobić, a to zdecydowanie postawi Cię w pozytywnym świetle w oczach inwestorów.

Uwzględnij tu:

• planowany termin rozpoczęcia i zakończenia prac,
• opis poszczególnych etapów realizacji przedsięwzięcia,
• opis głównych czynników wpływających na realizację planów.

Załączniki

Mogą to być np.:

• CV kadry zarządzającej i osób odpowiedzialnych za kluczowe działania w firmie,
• schematy i procesy organizacyjne,
• wyniki badań rynkowych,
• raporty branżowe,
• opinie ekspertów.