Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe pracownika?

Wynagrodzenie chorobowe przysługuje osobom, które tymczasowo pozostają niezdolne do pracy, oraz które podlegają obowiązkowym bądź dobrowolnym ubezpieczeniom chorobowym lub wypadkowym. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje na temat obowiązków pracodawcy związanych z wypłacaniem wynagrodzenia chorobowego oraz wyjaśnimy, jak je obliczać.

Wynagrodzenie chorobowe – ile dni?

Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest pracownikowi przez dokładnie określoną ilość dni. Zależy ona od wieku zatrudnionego. Pracownicy poniżej 50. roku życia otrzymują je łącznie do 33 dni niezdolności do pracy w ciągu roku kalendarzowego, a pracownicy powyżej 50. roku życia – do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. 14-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego nie obejmuje jednak pracownika od razu po ukończeniu 50. roku życia, a dopiero po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył wymagane lata.

Po przekroczeniu danego okresu, wynagrodzenie chorobowe finansowane ze środków pracodawcy przechodzi do obowiązków ZUS-u, gdzie wypłacany jest pracownikowi zasiłek chorobowy.

Okres wyczekiwania na wynagrodzenie chorobowe

Zanim zajmiemy się tym, jak wyliczyć chorobowe, omówmy, czym jest okres wyczekiwania i ile trwa. Otóż okres wyczekiwania to początkowy czas podlegania ubezpieczeniu, gdy pracownik nie nabył jeszcze prawa do wynagrodzenia chorobowego. Prawo to pracownik nabywa dopiero po upływie 30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego. Jeśli ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne – okres wyczekiwania trwa aż 90 dni.

Jeżeli pracownik rozpoczął nową pracę, a przerwa między jednym ubezpieczeniem a drugim, nie przekroczyła 30 dni, wówczas do okresu wyczekiwania wlicza się poprzedni okres.

Oprócz tego w niektórych sytuacjach okres wyczekiwania nie obowiązuje. Wówczas prawo do wynagrodzenia należy się od pierwszego dnia choroby. Dotyczy to m.in.:

• przypadków, gdy niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
• absolwentów szkół i uczelni wyższych, jeśli zostali objęci ubezpieczeniem w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły,
• pracowników ubezpieczonych obowiązkowo, którzy podlegali ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo przez minimum 10 lat,
• posłowie i senatorowie, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.

Zasady obliczania wynagrodzenia chorobowego

Zgodnie z art. 92 § 2 Kodeksu pracy wynagrodzenie chorobowe oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Zasady te zostały opisane w rozdziale 8. ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Pracownik wówczas zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu.

Istnieje też kilka wyjątkowych sytuacji, w których wynagrodzenie chorobowe wynosi 100% podstawy wymiaru. Oto one:

• przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy lub w drodze do/z pracy,
• przyczyną niezdolności jest choroba zawodowa,
• niezdolność do pracy wystąpiła w czasie ciąży pracownicy,
• niezdolność do pracy jest wynikiem poddania się badaniom dla kandydatów na dawców narządów, tkanek i komórek lub jest wynikiem wzięcia udziału w tego typu zabiegach.

Sprawdź, co powinieneś wiedzieć o składce chorobowej.

Jaka jest podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego?

Podstawę do obliczenia wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi przez ostatnie 12 miesięcy poprzedzające okres niezdolności do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. W przypadku, gdyby pracownik nie przepracował nawet jednego pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które ubezpieczony będący pracownikiem osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy.

Do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia zalicza się nie tylko płaca zasadnicza, ale także:

• premie,
• nagrody,
• dodatki funkcyjne i stażowe,
• wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i nocne,
• wynagrodzenie urlopowe. 

Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru.

Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe? Krok po kroku

W pierwszej kolejności należy obliczyć podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego. Następnie od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia odjąć składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości 13,71%.

Kolejno należy obliczyć, ile wynosi wynagrodzenie chorobowe za jeden dzień niezdolności do pracy. Oblicza się je, dzieląc uzyskany wcześniej wynik przez 30 dni.

Po obliczeniu dziennego wynagrodzenia należy przemnożyć je przez 80% lub 100% – w zależności od przyczyny niezdolności do pracy.

Przykład obliczania wynagrodzenia chorobowego

Pani Anna zarabia 6000 brutto miesięcznie. Przez ostatnie 12 miesięcy nie uzyskała żadnych premii ani nagród. We wrześniu 2024 roku otrzymała zwolnienie lekarskie na cały tydzień (od 9 do 15 września). Ile wynosi jej wynagrodzenie chorobowe przy uwzględnieniu 80% prawa do wynagrodzenia?

Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego:

6000 zł brutto – 13,71% = 5177,4 zł

Dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego:

5177,4 zł : 30 = 172,58 zł

172,58 zł x 80% = 138,06 zł

Wynagrodzenie chorobowe za tydzień niezdolności do pracy:

138,06 zł x 7 dni = 966,42 zł

Wynagrodzenie chorobowe Pani Anny za okres 7 dni przebywania na zwolnieniu lekarskim wynosi 966,42 zł.

Sprawdź, jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe w pierwszym miesiącu pracy.

Komu nie przysługuje zasiłek chorobowy?

Oprócz wiedzy o tym, jak wyliczyć wynagrodzenie chorobowe, warto pamiętać o sytuacjach, w których ono nie przysługuje. Będą to np. następujące sytuacje:

• pracownik nie przepracował określonego okresu wyczekiwania,
• pracownik znajduje się w okresie urlopu bezpłatnego lub wychowawczego,
• pracownik odbywa karę pozbawienia wolności lub jest w areszcie,
• niezdolność do pracy jest skutkiem popełnienia wykroczenia lub przestępstwa w sposób umyślny,
• niezdolność do pracy została spowodowana przez nadużycie alkoholu (zasiłek w tej sytuacji nie przysługuje przez pierwsze 5 dni niezdolności),
• osoba niezdolna do pracy ma prawo do renty, zasiłku dla bezrobotnych, emerytury lub podobnych świadczeń,
• pracownik w czasie zwolnienia podejmuje pracę.

Poznaj funkcje programu Kadromierz – narzędzia do zautomatyzowania tworzenia ewidencji czasu pracy, grafików pracy oraz elektronicznych wniosków urlopowych.