Umowy o dzieło a ZUS – co musi wiedzieć pracodawca?

Pracodawcy w Polsce mogą zatrudniać pracowników z tytułu umowy o pracę oraz umów cywilnoprawnych, w których skład wchodzą umowy-zlecenie i umowy o dzieło. W pierwszym rodzaju nie pozostawia złudzeń fakt, iż obowiązkiem przełożonego jest opłacanie comiesięcznych składek do ZUS-u. Jak jednak sytuacja ta wygląda w przypadku umowy o dzieło?

Czym jest umowa o dzieło?

Umowa o dzieło to rodzaj umowy cywilnoprawnej, której ogólne zasady nie są regulowane za pomocą Kodeksu pracy. Głównie jest ona zawierana w sytuacji, gdy zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać określone w umowie zadanie, w zamian za wynagrodzenie oferowane przez zleceniodawcę. Podpisywany przez obie strony dokument w żaden sposób nie reguluje miejsca ani czasu jego wykonywania, jak również nie określa przynależności przyjmującego zlecenie do zlecającego.

Umowa o dzieło a ZUS

Każdy przedsiębiorca, który decyduje się zatrudnić w szeregach swojej firmy pracowników w oparciu o umowę o pracę, zobowiązany jest do comiesięcznego opłacania w ZUS-ie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wynika to z reguł, jakie są zawarte w Kodeksie pracy. Jednak w przypadku umowy o dzieło, której zasady są regulowane nie przez Kodeks pracy, a Kodeksy cywilny, sytuacja wygląda nieco inaczej – ten rodzaj umowy nie stanowi bowiem podstawy do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.

W związku z powyższym pracownikowi zatrudnionemu na umowie o dzieło nie przysługuje prawo do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego czy zdrowotnego. Tym samym na pracodawcy nie spoczywa obowiązek odprowadzania składek do ZUS-u. Niemniej jeżeli umowa o dzieło została zawarta z podwładnym, który jednocześnie jest zatrudniony w firmie przełożonego na umowie o pracę (np. w celu wykonania konkretnego zadania bądź usługi), odprowadzenie standardowych składek od umowy o dzieło jest konieczne.

Umowa o dzieło – czy należy zgłaszać ją do ZUS-u?

Jeszcze do 2021 roku zgłaszanie przez płatników umowy o dzieło do ZUS-u nie było konieczne. Jednak przepisy zawarte w Tarczy Antykryzysowej (art. 22. Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw), wprowadziły taki obowiązek wraz z rozpoczęciem bieżącego roku. Sytuacja ta dotyczy zarówno umów o dzieło zawartych z osobami pozostającymi w stosunku pracy z pracodawcą, jak również i tych, które zostają podpisane wyłącznie w celu wykonania pracy dorywczej.