Kiedy wygasa status studenta?

Status studenta uprawnia do wielu zniżek. Dodatkowo pracodawcy nie muszą opłacać za studentów składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku umowy zlecenia. Uczelnia może dokonać jednak skreślenia z listy studentów i wówczas następuje utrata statusu studenta. Proces ten reguluje Ustawa dotycząca Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce. Dowiedz się więcej o utracie i wygaśnięciu statusu studenta.

Czym jest status studenta?

Zasadniczo status studenta otrzymuje każda osoba kształcąca się na studiach I lub II stopnia albo na jednolitych studiach magisterskich. Osoba staje się studentem w dniu immatrykulacji (akt przyjęcia w poczet studentów uczelni oraz złożenia ślubowania) i pozostaje nim aż do dnia ukończenia studiów. W świetle prawa uczestnik studiów III stopnia, czyli tzw. doktoratu, nie posiada statusu studenta.

Do czego uprawnia posiadanie statusu studenta?

Aktywny status studenta wiąże się z szeregiem benefitów. Prawa studenta to m.in.

• prawo do posiadania i korzystania z legitymacji studenckiej,
• prawo do otrzymywania stypendiów socjalnych oraz naukowych,
• możliwość udziału w wymianach studenckich,
• zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Zatrudnienie studenta – jakie składki?

Pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za studenta, jeśli ten jest zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej. Dodatkowym warunkiem koniecznym do zwolnienia z tego obowiązku jest nieukończenie przez pracownika 26. roku życia.

Student, który jest zatrudniony na umowie o pracę, podlega wszystkim rodzajom ubezpieczeń. Nie ma wówczas znaczenia jego wiek. Studenci pracujący na podstawie umowy o pracę podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom:

• emerytalnemu
• rentownemu,
• chorobowemu,
• wypadkowemu.

Pracodawca ma obowiązek zgłoszenia zleceniobiorcy, który utraci status studenta do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.

Warto również pamiętać, że osoby do 26. roku życia są zwolnione z płacenia podatku dochodowego. Zerowy PIT dla młodych obowiązuje jednak bez względu na kontynuację edukacji.

Kiedy uczelnia może skreślić z listy studentów?

Art. 108 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce stanowi, że studenta skreśla się z listy studentów w przypadku niepodjęcia studiów, rezygnacji z nich, niezłożenia w terminie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego albo ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z uczelni.

Co ciekawe nie zawsze skreślenie z listy studentów jest obligatoryjne i w określonych sytuacjach może zależeć od decyzji rektora. Mowa tutaj o przypadku stwierdzenia braku udziału w obowiązkowych zajęciach, stwierdzenia braku postępu w nauce, nieuzyskania zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie albo niewniesienia opłat związanych z odbywaniem studiów (art. 108 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce).

W przypadku utraty statusu studenta płatnika obowiązują ogólne zasady ubezpieczeń społecznych. Warto zaznaczyć, że osoba wykonująca uwzględnione w planie studiów praktyki, nie traci statusu studenta.

Czy student skreślony z listy studentów traci prawo do ubezpieczenia zdrowotnego?

Uczniowie i studenci do ukończenia przez nich 26. roku życia muszą być obowiązkowo zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego. Zgłoszenia może dokonać rodzina lub uczelnia. Student ma wówczas prawo do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej (np. do wizyt u lekarza rodzinnego). W sytuacji skreślenia z listy studentów uczelnia powinna bezzwłocznie wyrejestrować studenta z ubezpieczenia zdrowotnego, jednak ten zachowuje prawo do świadczeń przez kolejne cztery miesiące. Zasada ma zastosowanie niezależnie od powodu zakończenia nauki na uczelni wyższej. Zatem jednakowo student, który obronił tytuł, jak i ten, który został dyscyplinarnie wydalony z uczelni, będą mieli czteromiesięczny dostęp do darmowych świadczeń zdrowotnych.

Czy osoba, która zakończyła studia I stopnia, a nie rozpoczęła jeszcze studiów II stopnia, ma status studenta?

Absolwenci studiów I stopnia zgodnie z prawem mogą zachować legitymacje studenckie i korzystać z nich do 31 października roku ukończenia studiów. Nasuwa się jednak pytanie, czy student podejmujący w tym czasie zatrudnienie na podstawie umowy zlecenie musi być zgłaszany do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Mimo że zgodnie z prawem ważna legitymacja studencka poświadcza status studenta, to stanowisko ZUS w tej sprawie jest inne.

Według tego organu zarobki z pracy na umowie zlecenie (oraz umów, do których stosuje się te same przepisy) po ukończeniu studiów, czyli od dnia obrony tytułu lub skreślenia z listy studentów, powinny być oskładkowane na zasadach ogólnych. Nie ma znaczenia ważność legitymacji studenckiej ani fakt, że absolwent planuje podjąć studia II stopnia.

Czy pracodawca może wymagać zaświadczenia z uczelni?

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca może, a nawet powinien wymagać od studenta okazania przez niego odpowiedniego oświadczenia o studiowaniu, wydanego przez uczelnię. Taki dokument stanowi dla pracodawcy podstawę do nieopłacania za zleceniobiorcę składek społecznych. Opcjonalnie możne wystarczyć okazanie legitymacji studenckiej, chociaż jej ważność wcale nie gwarantuje pracodawcy, że pracownik nie został skreślony z listy studentów.