Czy możliwe jest przerwanie urlopu rodzicielskiego lub macierzyńskiego?

Zmiana sytuacji materialnej, inny pomysł na podział obowiązków małżeńskich bądź nagłe pojawienie się oczekiwanego miejsca w żłobku, które wcześniej wydawało się nieosiągalne – te i podobne wydarzenia powodują, że coraz więcej rodziców zadaje sobie pytanie: czy można przerwać urlop rodzicielski lub macierzyński?

Urlop rodzicielski – podstawowe informacje

Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać dopiero po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub pobierania zasiłku macierzyńskiego. Pracownikowi, który takie wymaganie spełnia, urlop rodzicielski udzielany jest w wymiarze:

• 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
• 43 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka.

Wymiar ten jest łączny dla obu rodziców. Mogą się oni dzielić nim dowolnie z zastrzeżeniem, że każdemu z nich przysługuje co najmniej 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie mogą przenieść na drugiego rodzica. Taką zmianę wprowadziła nowelizacja Kodeksu pracy obowiązująca od 26 kwietnia 2023 roku. Co ważne, rodzice mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie.

Aby skorzystać z urlopu, należy złożyć pisemny wniosek na nie mniej niż 21 dni przed rozpoczęciem urlopu. Zgodnie z art. 182 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika o udzielenie urlopu rodzicielskiego.

Czy urlop rodzicielski trzeba wykorzystać jednorazowo?

Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo lub podzielić go na maksymalnie 5 części. Warto jednak pamiętać, że jest on udzielany w tygodniach, a nie dniach. Zarówno matka, jak i ojciec dziecka mogą wykorzystać go w dowolnym czasie aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym ich pociecha kończy 6 lat.

Przerwanie urlopu rodzicielskiego – kiedy jest możliwe?

Powodem, który pozwala na przerwanie urlopu rodzicielskiego, jest sytuacja, w której dziecko wymaga hospitalizacji. Po powrocie dziecka ze szpitala rodzice mogą wznowić urlop rodzicielski i kontynuować opiekę nad swoim potomkiem.

Warto podkreślić, że zwolnienie lekarskie (L4) wystawione przez lekarza dla rodziców dziecka nie jest wystarczającym powodem do przerwania urlopu rodzicielskiego.

Czy pracownik może zrezygnować z urlopu rodzicielskiego i wrócić do pracy?

Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego może być rozważana z różnych powodów, takich jak zmiana sytuacji rodzinnej czy osobistej sytuacji finansowej. Pracownik może zdecydować się wcześniejszy powrót do pracy i rezygnację z urlopu. Takie działanie wymaga jednak zgody pracodawcy.

Ważne jest, aby otwarcie komunikować się z pracodawcą w celu znalezienia najlepszego rozwiązania. W niektórych przypadkach pracodawcy mogą zaoferować elastyczność w kwestii terminu powrotu do pracy lub innych opcji, które pomogą pracownikowi pogodzić swoje obowiązki zawodowe i rodzicielskie – np. łączenie pracy zawodowej z urlopem rodzicielskim.

Co powinien zawierać wniosek o przerwanie urlopu rodzicielskiego?

Przepisy nie określają, z jakim wyprzedzeniem ani w jakiej formie należy złożyć wniosek o rezygnacji z urlopu. Przyjmuje się jednak, że powinien on zawierać takie elementy jak:

• dane pracodawcy i pracownika,
• datę złożenia wniosku,
• okres, na jaki urlop rodzicielski został udzielony,
• imię, nazwisko i datę urodzenia dziecka,
• wskazanie, z jakiej części urlopu pracownik rezygnuje część,
• planowaną datę powrotu do pracy,
• podpis pracownika.

Czy można odrzucić wniosek pracownika w sprawie rezygnacji z urlopu rodzicielskiego?

Pracodawca może odrzucić wniosek pracownika o rezygnacji z urlopu rodzicielskiego i powrotu do pracy. Jednym z głównych czynników wpływających na taką decyzję może być kwestia organizacyjna. Pracodawca nie ma jednak obowiązku podawania powodu odmowy.

Czy urlop rodzicielski można łączyć z pracą?

Chęć szybkiego powrotu do pracy nie musi oznaczać rezygnacji z urlopu rodzicielskiego. Na podstawie wniosku składanego nie krócej niż 21 dni przed rozpoczęciem pracy pracodawca powinien pozwolić pracownikowi łączyć urlop rodzicielski z wykonywaniem obowiązków zawodowych, chyba że uniemożliwia to organizacja pracy lub jej rodzaj. Odrzucenie takiego wniosku musi być przez pracodawcę uzasadnione w formie pisemnej.

W przypadku takiego łączenia urlopu z wykonywaniem pracy wymiar urlopu rodzicielskiego wydłuża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej podczas urlopu. Jego długość nie może przekroczyć jednak:

• 82 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka podczas jednego porodu,
• 86 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu.

Jeśli pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z pełnieniem obowiązków zawodowych przez część urlopu, okres urlopu rodzicielskiego zostaje wydłużony proporcjonalnie wyłącznie w odniesieniu do tej części urlopu rodzicielskiego.

Podczas korzystania z urlopu rodzicielskiego pracownik może pracować maksymalnie na 1/2 etatu u tego samego pracodawcy. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku zatrudnienia się u innego pracodawcy bądź podpisania umowy o cywilnoprawnej. Wówczas zatrudniony może pracować nawet w pełnym wymiarze godzin bez rezygnacji z urlopu rodzicielskiego.

Urlop macierzyński – podstawowe informacje

Urlop macierzyński to istotny etap w życiu każdej matki, który ma na celu umożliwienie pełnej opieki nad nowo narodzonym dzieckiem. Długość tego urlopu jest ściśle uzależniona od liczby urodzonych dzieci i wynosi:

• 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
• 33 tygodnie – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Warto również podkreślić, że urlop macierzyński nie jest ograniczony wyłącznie do rodziców biologicznych. Osoby, które zaadoptowały lub przysposobiły dziecko, również mają prawo do korzystania z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Urlop ten przysługuje jedynie osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Warto również zaznaczyć, że istnieje możliwość rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przed planowaną datą porodu, choć w tym przypadku okres ten nie może przekroczyć 6 tygodni.

Czy można przerwać urlop macierzyński?

Istnieją sytuacje, w których przerwa w urlopie macierzyńskim, jest możliwa. Pracownia ma prawo przerwać urlop macierzyński po upływie 8 tygodni, jeśli dziecko wymaga opieki szpitalnej. Po powrocie dziecka do domu możliwe będzie wznowienie urlopu.

Sytuacja wygląda podobnie w przypadku hospitalizacji matki. W takim przypadku niewykorzystany okres urlopu macierzyńskiego musi zostać przeniesiony na ojca wychowującego dziecko lub innego członka rodziny, który zgodzi się przejąć opiekę nad dzieckiem.

Czy można zrezygnować z urlopu macierzyńskiego?

Matka dziecka może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego nie wcześniej niż po upływie 14 tygodni od porodu, co jest okresem niezbędnym do regeneracji jej zdrowia. Jednak, by rezygnacja z urlopu macierzyńskiego była możliwa, muszą zostać spełnione konkretne warunki.

W przypadku, gdy matka chce zrezygnować z urlopu macierzyńskiego, ojciec dziecka zatrudniony na podstawie umowy o pracę, musi przejąć pozostałą część urlopu macierzyńskiego lub przerwie swoją działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Jeśli matka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, rezygnacja z urlopu macierzyńskiego może nastąpić po 8 tygodniach. Wówczas pozostałą część urlopu musi przejąć ojciec dziecka lub inny członek najbliższej rodziny, który przerwał zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu zapewnienia opieki nad dzieckiem.

Warto zaznaczyć, że zarówno matka, która chce zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego, jak i ojciec dziecka, który chce skorzystać z jego pozostałej części, są zobowiązani do powiadomienia swoich pracodawców o swoich zamiarach z odpowiednim wyprzedzeniem. Pracodawcy mają obowiązek uwzględnić te wnioski.

Sprawdź, jakie prawa przysługują ojcu dziecka.