Rotacja pracowników – jak mierzyć i zapobiegać?

Rotacja pracowników stała się istotnym wyzwaniem dla wielu firm. Mierzenie i zrozumienie tego zjawiska staje się kluczowe nie tylko dla zachowania stabilności zespołu, ale także dla efektywnego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Sprawdź, jak mierzyć i zapobiegać rotacji pracowników.

Co to jest rotacja pracowników?

Rotacja pracowników odnosi się do częstotliwości, z jaką pracownicy odchodzą z organizacji bądź są z niej zwalniani. Wskaźnik rotacji zatrudnienia pozwala na zrozumienie stopnia stabilności kadry oraz skali fluktuacji zatrudnienia. Wysoki może być wynikiem różnorodnych czynników, takich jak niezadowolenie z warunków pracy, brak perspektyw rozwoju zawodowego, konflikty w miejscu pracy lub niewłaściwe zarządzanie.

Umiarkowana rotacja pracowników może być korzystna, ponieważ pozwala na wprowadzenie nowych perspektyw i umiejętności, z kolei nadmierna często negatywnie wpływa na ciągłość operacyjną firmy i koszty związane z rekrutacją oraz szkoleniem nowych pracowników.

Rodzaje rotacji pracowników

Rotację pracowników można podzielić na dwa podstawowe rodzaje. Pierwszym z nich jest dobrowolna rotacja pracowników, która zachodzi, gdy pracownicy odchodzą z firmy z własnej woli, np. za pomocą złożonego wypowiedzenia o pracę. Powodem decyzji o zakończeniu współpracy może być np. niezadowolenie z obecnej pracy, otrzymanie lepszej propozycji pracy czy chęć przebranżowienia.

Drugi rodzaj, czyli wymuszona rotacja pracowników, ma miejsce, gdy to pracodawca rozwiązuje umowę z pracownikiem. Zazwyczaj dzieje się tak z powodu redukcji etatów, niezadowolenia ze sposobu wykonywania obowiązków zawodowych przez zatrudnionego czy restrukturyzacji firmy.

Rotację dobrowolną najtrudniej przewidzieć, dlatego firmy powinny podejmować działania prewencyjne. Wiele firm analizuje rotację pracowników. Dzięki temu są w stanie wyciągnąć wnioski dotyczące przyczyn dużej rotacji. Niekiedy może okazać się, że zatrudnieni menadżerowie zwyczajnie nie sprawdzają się na swoich stanowiskach, przez co tracą wartościowych pracowników, lub firma nie oferuje możliwości rozwoju czy konkurencyjnego wynagrodzenia.

Rotacja może być także pożądana bądź niepożądana. Pierwsza z nich jest korzystna dla firmy, ponieważ dotyczy osób, które osiągały słabe wyniki, miały niewielkie kwalifikacje czy nie angażowały się w działania zespołu. Dzięki temu możliwe będzie zatrudnienie nowych osób, które będą lepiej odpowiadać potrzebom danego stanowiska. Gdy rotacja pracowników jest niepożądana, firmę opuszczają najlepsi pracownicy, których trudno będzie zastąpić. Skutkiem tego rodzaju fluktuacji może być długotrwały proces rekrutacyjny, a także straty finansowe dla firmy.

Jak obliczyć rotację pracowników w firmie?

Jeśli problemem w Twojej firmie jest duża rotacja pracowników, warto sięgnąć po wskaźniki rotacji pracowników. Dzięki niemu poznasz stosunek liczby pracowników, którzy opuścili firmę w ciągu roku, do rocznej przeciętnej liczby zatrudnionych w danym zakładzie pracy. Obliczając wskaźnik rotacji pracowników, możesz wziąć pod uwagę rotację liczby pracowników ogółem, ale też skupić się tylko na rotacji dobrowolnej czy wymuszonej.

Wskaźnik rotacji pracowników liczy się, dzieląc liczbę pracowników, którzy odeszli lub zostali zwolnieni z firmy przez średnią liczbę pracowników zatrudnionych w ciągu roku, a otrzymany wynik mnożąc przez 100%.

Wskaźnik rotacji pracowników – przykład

Pan Marek prowadzi firmę X. Na początku 2023 roku jego firma zatrudniała 48, a pod koniec – 52 pracowników. W tym czasie 6 osób zakończyło z nim współpracę. Ile wynosi rotacja pracowników w jego firmie? Aby to obliczyć, najpierw należy obliczyć średnią liczbę pracowników w ciągu roku:

(48 + 52) : 2 = 100 : 2 = 50

Następnie należy obliczyć wskaźnik rotacji pracowników z powyższego wzoru.

6 : 50 x 100% = 0,12 x 100% = 12%

Zatem wskaźnik rotacji pracowników w firmie X wyniósł 12%.

Wskaźnik rotacji pracowników – jak go interpretować?

Skoro już wiesz, jak obliczyć wskaźnik rotacji pracowników, teraz należy go odpowiednio zinterpretować. Możesz to zrobić w łatwy sposób poprzez porównanie wskaźnika rotacji pracowników ze średnim wskaźnikiem w Twojej branży.

Pamiętaj, że optymalna rotacja pracowników w firmie może różnić się w zależności od rodzaju działalności firmy czy jej lokalizacji. Przyjmuję się, że powinno dążyć się do tego, aby poziom rotacji pracowników wynosił około 10%. W rzeczywistości w wielu firmach utrzymuje się na poziomie 12 a 20%.

Wyjątkiem od tej reguły są dynamiczne branże takie jak marketing czy IT, w których pracownicy odchodzą często w celu otrzymania awansu czy podwyżki w innej firmie, a także pracują projektowo. Duża rotacja pracowników utrzymuje się także w sprzedaży detalicznej czy gastronomii. Do dużej fluktuacji pracowników może dojść także w branżach zatrudniających pracowników sezonowych – nie powinno to jednak martwić pracodawców, ponieważ wiąże się to z charakterystyką tego typu prac.

Wysoki wskaźnik rotacji pracowników – to dobrze czy źle?

Wysoki wskaźnik rotacji pracowników często budzi niepokój wśród firm, ponieważ powszechnie uważa się, że oznacza to niezadowolenie pracowników z warunków pracy. Niemniej jednak warto zauważyć, że sama wysoka rotacja nie zawsze jest definitywnym wskaźnikiem negatywnym dla organizacji. Choć wiąże się z kosztami zatrudnienia, szkolenia i adaptacji nowych pracowników, może przynieść również pewne korzyści.

Częsta rotacja pracowników może być rezultatem ruchu na rynku pracy lub specyfiki danej branży. W niektórych przypadkach może to być naturalny proces, w którym pracownicy wybierają różne ścieżki kariery, a rotacja staje się elementem zdobycia różnorodnego doświadczenia zawodowego.

Ponadto duża rotacja pracowników może otworzyć drzwi dla świeżego spojrzenia na firmę. Nowi pracownicy często przynoszą ze sobą nowe pomysły, nowatorskie podejścia do problemów oraz doświadczenie zdobyte w innych organizacjach, co może przyczynić się do innowacji i poprawy procesów w firmie.

Jednakże, aby korzystać z potencjalnych zalet wysokiej rotacji, istotne jest zrozumienie przyczyn tego zjawiska. Jeśli wynika ona z niezadowolenia pracowników, należy podjąć kroki w celu poprawy warunków pracy i zatrzymania kluczowych talentów. Długofalowe podejście polega na budowaniu atmosfery, w której pracownicy czują się cenieni, rozwijają swoje umiejętności i widzą swoją przyszłość w strukturze firmy. Właściwe zarządzanie talentami i stałe monitorowanie poziomu rotacji pracowników są kluczowe dla zapewnienia, że rotacja służy przynoszeniu korzyści organizacji, a nie stanowi zagrożenia dla stabilności zespołu i rozwoju firmy.

Przyczyny rotacji pracowników 

Rotacja pracowników w firmach może być wynikiem różnorodnych czynników, które wpływają na decyzje o odejściu z zespołu. Jedną z głównych przyczyn jest brak satysfakcji zawodowej. Czynniki związane z niezadowoleniem zawodowym obejmują brak rozwoju zawodowego, niejasne perspektywy awansu, niskie wynagrodzenie lub brak uznania za wkład w firmę. Nieadekwatne zarządzanie, niesprawiedliwie układany grafik pracy, słaba komunikacja wewnętrzna oraz konflikty między pracownikami lub z przełożonymi również mogą prowadzić do zwiększonej rotacji. Co więcej, zmiany w kulturze organizacyjnej, brak równowagi między pracą a życiem prywatnym, a także niewłaściwie skonstruowany proces rekrutacji mogą być kluczowymi czynnikami, które skłaniają pracowników do poszukiwania nowych możliwości zawodowych. Ważne jest zrozumienie tych przyczyn, aby móc skutecznie reagować i wdrażać strategie zapobiegające wzrostowi rotacji pracowników.

Jak zapobiegać rotacji pracowników?

Po dokonaniu pomiaru rotacji pracowników warto wdrożyć działania prewencyjne. Istnieje szereg skutecznych działań, które mogą być stosowane w celu zminimalizowania fluktuacji pracowników. Przede wszystkim musisz skupić się na stworzeniu przyjaznego środowiska pracy, które sprzyja zaangażowaniu i rozwojowi zawodowemu.

Inwestowanie w programy szkoleniowe, mentoring oraz możliwości rozwoju kariery stanowi istotną zachętę dla pracowników do pozostania w firmie. Ważne jest również zapewnienie uczciwych i konkurencyjnych warunków zatrudnienia, w tym adekwatnego wynagrodzenia oraz systemów motywacyjnych opartych na osiągnięciach. Skuteczna komunikacja wewnątrzorganizacyjna, regularne wywiady z pracownikami w celu zrozumienia ich potrzeb oraz reagowanie na ich opinie i sugestie może również przyczynić się do zwiększenia zaangażowania i lojalności pracowników. Kreowanie pozytywnej kultury pracy, budowanie relacji i dbanie o dobre relacje między zespołem stanowi kluczowy element w zapobieganiu rotacji pracowników.

Implementacja tych działań nie tylko pomaga w zatrzymaniu wartościowych pracowników, ale także wzmacnia markę pracodawcy oraz pozytywnie wpływa na ogólną wydajność i sukces organizacji.

Sprawdź, jak tworzyć pozytywne relacje ze współpracownikami.