Jak założyć fundację — krok po kroku

Fundacja to organizacja pozarządowa, która jest powoływana do celów społecznych i gospodarczo użytecznych. Fundacje jako formy organizacji społecznych posiadają osobowość prawną i mogą zakładać działalność gospodarczą. Jakie kroki należy przejść od pomysłu na założenie do rejestracji fundacji w KRS?

Ile kosztuje założenie fundacji?

Wysokość opłaty za założenie fundacji jest zależna od tego, czy fundacja będzie prowadziła działalność gospodarczą. Jeśli tak, opłata wyniesie 600 zł (500 zł za wpis, a 100 zł za ogłoszenie go w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Jeśli fundacja nie będzie prowadziła działalności gospodarczej, opłata wyniesie 250 zł.

W celu założenia fundacji konieczne jest określenie funduszu założycielskiego. Mogą to być pieniądze, papiery wartościowe, a także rzeczy ruchome i nieruchome oddane na rzecz fundacji. Do powołania fundacji koniecznie jest również sporządzenie u notariusza aktu fundacyjnego, którego koszt jest zależny od maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Kto jest właścicielem fundacji?

Fundacja nie ma właściciela. Fundator fundacji nigdy nie nabywa jej na własność. Jego rola polega na złożeniu w formie aktu notarialnego zaświadczenia o powołaniu fundacji oraz utworzeniu funduszu założycielskiego. Fundator sporządza także statut fundacji. Funkcję wykonawczą sprawuje powołany zarząd fundacji. Odpowiada on za gospodarowanie majątkiem, bieżące kierowanie działalnością fundacji oraz pełnienie funkcji reprezentacyjnej.

Czy każdy może założyć fundację?

Fundację może założyć zarówno obywatel polski, jak i cudzoziemiec, ponieważ zgodnie z ustawą fundację mogą ustanowić osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania (art. 2 ust. 1). Fundatorem fundacji zgodnie z przepisami może zostać:

• osoba fizyczna;
• osobowość prawna;
• grupa osób.

Ustawodawca nie przewiduje ograniczeń w możliwości zakładania fundacji, a zatem każda osoba lub grupa osób posiadająca zdolność do czynności prawnych może to zrobić.

Czy fundator może być członkiem zarządu fundacji?

Nie ma ustawowego obowiązku, żeby fundator zasiadał w zarządzie. Jeśli fundator chce to robić lub angażować się w funkcjonowanie innego z organów fundacji, ustawodawca przewiduje taką możliwość. Wówczas w statucie fundacji powinien znaleźć się o tym stosowny zapis.

Czy można założyć jednoosobową fundację?

Fundacja jest często wybieraną formą organizacji, gdyż nie wymaga od początku dużej liczby osób do współpracy. Dla porównania, założenie stowarzyszenia wymaga aż 7 osób, które stają się członkami stowarzyszenia. Fundator może być jeden.

Fundacja może składać się z grupy osób lub wyłącznie z jednej osoby. Do organów fundacji wieloosobowych należą zarząd i rada fundacji, a do jednoosobowych – tylko zarząd. Jeśli jedyną osobą w fundacji ma być jej fundator, statut fundacji powinien zawierać stosowną informację, która umożliwi mu zasiadanie w zarządzie.

Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?

Zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy o fundacjach fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Fundacja prowadząca działalność gospodarczą figuruje w rejestrze przedsiębiorców.

Nie ma obowiązku umieszczania informacji o planie prowadzenia działalności gospodarczej w statucie fundacji. Istnieją jednak pewne zastrzeżenia w zakresie prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej. Są to m.in.

• Działalność gospodarcza fundacji powinna służyć jedynie pozyskaniu środków na realizację celów ustalonych w statucie;
• prowadzenie działalności gospodarczej nie powinno się stać głównym obszarem zainteresowań fundacji;
• konieczne jest prowadzenie pełnej księgowości w oparciu o przepisy Ustawy o Rachunkowości.

Jakie kroki należy podjąć w celu założenia własnej fundacji?

1. Ustalenie celów fundacji

Cele fundacji – informacje o tym, dlaczego fundacja została powołana oraz w jakie będą obszary jej działalności. Cele powstania fundacji powinny być społecznie lub gospodarczo użyteczne, zgodne z podstawowymi interesami Rzeczpospolitej Polskiej. Wyznaczenie celów wskazuje kierunki działalności fundacji.

2. Ustanowienie funduszu założycielskiego oraz aktu fundacyjnego
3. Opracowanie statutu fundacji

Statut fundacji – dokument określający działanie i strukturę organizacji. Szczegółowe wytyczne, co powinno się znajdować w statucie fundacji, są zawarte w art. 5 ust. 1 ustawy o fundacjach. Statut fundacji powinien zawierać:

• nazwę fundacji;
• jej siedzibę;
• majątek fundacji (m.in. wysokość funduszu założycielskiego, informację o źródłach finansowania);
• cele fundacji;
• strukturę fundacji;
• zakres działalności fundacji oraz formy jej funkcjonowania.

4. Rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym

Jaki wniosek należy złożyć do KRS?

W celu rejestracji fundacji należy złożyć wniosek KRS-W20. Dokonanie zgłoszenia członków zarządu i organu nadzorczego odbywa się przez formularz KRS-WK. Jeśli fundacja ma zamiar prowadzić działalność gospodarczą, konieczne będzie również wypełnienie formularza KRS-WM. Od lipca 2021 r. istnieje możliwość złożenia wniosku o rejestrację fundacji (tylko fundacje bez działalności gospodarczej) na dwa sposoby:

• elektronicznie przez Portal Rejestrów Sądowych;
• w wersji papierowej.