Czterodniowy tydzień pracy w Polsce

Pięć dni w tygodniu, osiem godzin dziennie – to standardowy wymiar czasu pracy w Polsce. W ostatnim czasie wiele słyszy się jednak o idei skróconego tygodnia pracy. Eksperci wskazują wiele zalet takiego rozwiązania – m.in. zmniejszenie poczucia wypalenia zawodowego. Do rządu trafił już projekt ustawy. W artykule omawiamy, na czym polega czterodniowy tydzień pracy oraz sprawdzamy postęp prac nad zmianami w Kodeksie pracy.

Czym jest 4-dniowy tydzień pracy?

To propozycja zmiany systemu, w którym pracownicy pracowaliby cztery dni zamiast pięciu z zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia. System skrócenia czasu pracy ma wiele zalet – pracownicy mają więcej czasu na relaks i cieszenie się życiem poza pracą, a firmy oszczędzają na kosztach biurowych, takich jak prąd i woda.

Udowodniono, że system ten zwiększa wydajność pracowników – kiedy Microsoft pilotował 4-dniowy tydzień pracy w Japonii, wydajność wzrosła o 40%. W Szwecji firma Ice Cream Company wprowadziła 6-godzinny dzień pracy, co zaowocowało zwiększeniem produktywności i zadowolenia pracowników. Natomiast w Nowej Zelandii firma Perpetual Guardian przeszła na czterodniowy tydzień pracy, zachowując pełne wynagrodzenie, co przyczyniło się do poprawy równowagi między pracą a życiem prywatnym pracowników.

Nie można jednak zapominać, że skrócenie czasu pracy może wiązać się również z problemami.

Krótszy tydzień pracy w Polsce – projekt ustawy

Do Sejmu trafił projekt ustawy zakładającej skrócenie tygodnia pracy w Polsce. Zgodnie z jego założeniami w Polsce miałby obowiązywać 35-godzinny tydzień pracy, czyli byłby krótszy o 5 godzin od obecnego 40-godzinnego wymiaru czasu pracy. Mimo to za wynagrodzenie nie ma ulec zmianie.

Zgodnie z projektem ustawy nie będzie ograniczeń w sposobach organizacji czasu pracy w okresie rozliczeniowym. Rozkład tygodnia pracy będzie mógł przybrać różne formy, np. 5 dni pracy po 7 godzin dziennie. Niestety projekt ustawy na razie utknął w sejmie i nie przeszedł procedury legislacyjnej.

Wiele polskich przedsiębiorstw wyprzedza już regulacje prawne, wprowadzając w swoich firmach 4-dniowy tydzień pracy lub skrócenie czasu pracy do 7 godzin jako benefit dla pracowników. W dużej mierze są to firmy z branży IT.

System skróconego tygodnia pracy w Polsce

Przepisy prawa pracy dopuszczają możliwość skrócenia czasu pracy do czterech dni w tygodniu. Nie jest to jednak równoznaczne ze zmniejszeniem tygodniowego wymiaru czasu pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik może złożyć wniosek o zastosowanie wobec niego systemu skróconego tygodnia pracy. Dopuszcza on wykonywanie pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Oznacza to, że czterodniowy tydzień pracy w Polsce jest obecnie możliwy tylko przy zwiększeniu dobowego wymiaru czasu pracy do wysokości 10 godzin.

Jakie kraje wprowadziły skrócony czas pracy?

Skrócony czas pracy jest obecnie testowany w wielu krajach, m.in. w Australii, Kanadzie, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii czy USA.

Krótszy tydzień pracy wprowadziły:

• Austria – 36 godz.,
• Belgia – 4 dni (4 × 10 godz.),
• Dania – 33 godz.,
• Francja – 35 godz.,
• Islandia – 4 dni,
• Japonia – 4 dni,
• Holandia – 29 godz.,
• Norwegia – 34 godz.,
• Szwajcaria – 35 godz.,
• Zjednoczone Emiraty Arabskie – 4,5 dni.

Czterodniowy tydzień pracy – zalety

Dzięki skróceniu czasu pracy pracownicy otrzymają wiele korzyści. Pozwala im zachować lepszy work-life balance. Mając więcej wolnego czasu, zatrudnieni mogą przeznaczyć go m.in. na częstsze kontakty z rodziną czy budowanie relacji.

Ponadto krótszy czas pracy daje dodatkową przestrzeń na rozwijanie swoich zainteresowań i pasji. Dzięki temu pracownik ma szansę na poprawę swojego samopoczucia i zwiększenie kreatywności. Uprawianie hobby łagodzi również uczucie wypalenia zawodowego, które coraz częściej dotyka pracowników, i jest idealną szansą do odstresowania.

Głównym uzasadnieniem ustawy o skróconym tygodniu pracy w Polsce i jednocześnie jego ogromną zaletą jest poprawa stanu zdrowia Polaków. Mowa nie tylko o zdrowiu fizycznym, ale również psychicznym. Z badania Nationale Nederlanden wynika, że aż 3/4 polskich pracowników odczuwa wzrost stresu w życiu codziennym i pogorszenie zdrowia psychicznego. Podane statystyki dotyczą nie tylko osób z długim stażem, ale też młodych pracowników.

Zwiększenie kontroli nad życiem prywatnym w dalszej perspektywie wpłynie również na wydajność pracowników oraz ich zadowolenie z pracy. 4-dniowy tydzień pracy prowadzi również do wzrostu morale i zaangażowania. Wypoczęci pracownicy mają więcej chęci i siły do realizowania swoich celów na polu zawodowym.

Czterodniowy tydzień pracy – wady

Mówiąc o czterodniowym tygodniu pracy, nie można zapominać również o możliwych zagrożeniach i wadach. Za pracę przez 4 dni w tygodniu z założenia powinno przysługiwać takie samo wynagrodzenie jak w przypadku pracy przez 5 dni w tygodniu. Jednak w praktyce może to wiązać się z mniejszym wynagrodzeniem i zmusić pracowników do szukania dodatkowej pracy.

Skrócenie czasu pracy może wiązać się również z koniecznością zatrudnienia dodatkowej liczby osób, aby utrzymać dotychczasową wydajność i umożliwić optymalne planowanie czasu pracy. Z jednej strony może to prowadzić do pozytywnych aspektów takich jak zmniejszenie bezrobocia, z drugiej zaś strony koszty pracodawcy będą odpowiednio wyższe, co z pewnością przełoży się na złą sytuację finansową w niektórych firmach.

Wykonanie tej samej liczby zadań w trakcie czterodniowego tygodnia pracy może być w niektórych zawodach awykonalne. Skrócenie czasu pracy w konsekwencji może doprowadzić do nadmiaru obowiązków, które przełożą się na zwiększony stres. Wówczas praca w takim systemie mija się z jej pierwotną ideą.

Krótszy tydzień pracy a planowanie czasu pracy

Planowanie grafiku pracy w 4-dniowym tygodniu może być szczególnie wyzwaniem w branżach gastronomicznej i detalicznej, które często otwarte są przez 6 bądź 7 dni w tygodniu. Dlatego planowanie harmonogramu w taki sposób, aby zespoły pracowały efektywnie i były gotowe obsłużyć wzmożony ruch w konkretnych dniach, staje się priorytetem.

Korzystanie z programów do planowania czasu pracy, takich jak Kadromierz, w branżach gastronomicznej i detalicznej, przynosi szereg korzyści, ułatwiając skuteczne zarządzanie grafikiem pracy. Automatyzacja procesu tworzenia harmonogramu eliminuje konieczność ręcznego dostosowywania planu, co pozwala zaoszczędzić czas i uniknąć błędów. Elastyczność Kadromierza pozwala dostosować grafik pracy do specyfiki branżowej, uwzględniając zapotrzebowanie na pracowników czy prognozowaną sprzedaż, co umożliwia optymalne wykorzystanie zasobów ludzkich.