Przewodnik
po prawach zleceniobiorców i zleceniodawców
KILKA SŁÓW O E-BOOKU
Do najbardziej popularnych w Polsce umów cywilnoprawnych należy umowa zlecenia. W odróżnieniu od umowy o pracę, ten rodzaj zatrudnienia regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Pracownikowi, który podpisze umowę zlecenia, przysługuje znacznie mniej praw niż w przypadku nawiązania stosunku pracy. Umowa zlecenia nie gwarantuje prawa do okresu wypowiedzenia, urlopów wypoczynkowych, dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych oraz innych przywilejów, które określa Kodeks pracy. Czasu pracy na podstawie umów cywilnoprawnych nie wliczamy również do stażu pracy.
CO ZNAJDZIESZ W E-BOOKU
Prawo pracy. Niezbędnik zleceniobiorcy i zleceniodawcy.
E-BOOK O UMOWIE ZLECENIA
Blog. rzetelne informacje, aktualizowane na bieżąco.
Na blogu znajdziesz artykuły z zakresu prawa pracy, zarządzania czasem pracy i jego ewidencji, a także przydatne informacje dotyczące urlopów czy efektywnej współpracy. Zarówno pracodawca, jak również pracownik, mogą znaleźć tutaj trafne porady, które wpłyną pozytywnie na jakość pracy.
Mimo że umowa zlecenia nie gwarantuje przywilejów, które posiada zatrudniony na podstawie umowy o pracę, pracodawca może zawrzeć w niej informację np. o długości okresu wypowiedzenia. Jest to jednak wyraz dobrej woli zleceniodawcy, a nie wymóg prawny.
Impulsem do stworzenia poniższego e-booka było badanie przeprowadzone w maju i czerwcu 2022 roku wśród czytelników naszego bloga. Ankieta składała się z 10 pytań dotyczących praw zatrudnionych na umowie o pracę i umowie zlecenia. Jej wyniki jednoznacznie wskazują na niewystarczającą znajomość praw pracowników – aż 52% respondentów nie wiedziało, jakie prawa ma zleceniobiorca.
Poniższy e-book stanowi zbiór najważniejszych informacji natemat praw i obowiązków wynikających z umowy zlecenia. Dzięki niemu dowiesz się m.in. jak wypowiedzieć umowę zlecenia, jakie składki należy odprowadzać, czy umowa zlecenia wlicza się do emerytury. Na samym końcu znajdziesz również sekcję FAQ z odpowiedziami na najczęściej zadawane pytania.
WSTĘP
Zapraszam do lektury! – Patrycja Kamińska – Content Specialist | Kadromierz
Jakie z wymienionych praw ma zleceniobiorca?
- 20,07% – prawo do higienicznych warunków pracy, odstąpienia umowy z dnia na dzień, minimalnego wynagrodzenia
- 47,83% – prawo do wypoczynku, higienicznych warunków pracy, okresu wypowiedzenia
- 32,10% – prawo do wypoczynku, odstąpienia umowy z dnia na dzień, zmiany sposobu wykonywania zlecenia
ANKIETA – WYBRANE PYTANIE
Pracodawcy często w pierwszej kolejności proponują podpisanie umów cywilnoprawnych zamiast umowy o pracę. Szczególnie ma to miejsce wśród osób zatrudnionych do prac sezonowych oraz posiadających status studenta.
Dla zleceniodawcy ta forma zatrudnienia pozwala na uniknięcie dużych kosztów pracodawcy. Natomiast zleceniobiorca zyskuje dużą elastyczność, co szczególnie cenią sobie osoby młode.
Pracodawca ma dużą dowolność w konstruowaniu umowy zlecenia, dlatego przed podpisaniem warto zwrócić szczególną uwagę na jej treść, a zwłaszcza na zapisy, które posiadają znamiona umowy o pracę. W przypadku ich wystąpienia zleceniobiorca może udać się do sądu pracy i dochodzić w nim ustalenia stosunku pracy z pracodawcą.
Badania, które przeprowadziliśmy, jasno wskazują, jak niska jest świadomość oraz wiedza na temat swoich praw zarówno wśród pracowników, osób wykonujących umowy o dzieło, jak i zleceniobiorców. Niezależnie od tego, jaką formą współpracy jesteś związany(-a) z drugą stroną, to w Twoim interesie leży poznanie swoich praw oraz obowiązków.
W tym e-booku zebraliśmy wszystkie informacje na temat praw zleceniobiorcy w jednym miejscu. Mamy nadzieję, że przygotowany przez nas materiał uzupełni Twoją wiedzę w tym zakresie.
Radosław Głowaty – CEO | KadromierzZgodnie z art. 734 Kodeksu cywilnego poprzez umowę zlecenia rozumie się zobowiązanie polegające na wykonaniu określonego zlecenia przez zleceniobiorcę na rzecz zleceniodawcy. Umowa zlecenia uprawnia również do wykonywania czynności w imieniu zleceniodawcy, jeśli nie określono tej kwestii w odrębnej umowie. Zleceniobiorca – prawa i obowiązki.
Wykonywanie określonego zlecenia
W przypadku, gdy zleceniobiorca decyduje się nie przyjmować określonego zlecenia, powinien niezwłocznie poinformować o tym fakcie dającego zlecenie. W szczególnych przypadkach, tj. gdy wynika to z umowy, zwyczaju lub wymagają tego okoliczności, zleceniobiorca może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej. Wówczas jego obowiązkiem jest poinformowanie zleceniodawcy o danych osoby zastępującej. Zleceniobiorca jest osobą odpowiedzialną w sytuacji niedołożenia staranności przy wyborze zastępcy. Zastępca jest również odpowiedzialny za prawidłowe wykonanie zlecenia względem zleceniodawcy.
Jeśli zleceniobiorca przekaże wykonanie zlecenia zastępcy, pomimo że nie jest do tego uprawniony, co skutkować będzie utratą lub uszkodzeniem własności zleceniodawcy – odpowiedzialność za to zdarzenie również ponosi zleceniobiorca, chyba że wspomniane działanie niepożądane mogłoby wystąpić również w przypadku, gdyby osobiście wykonał zlecenie. Niezwłoczne informowanie o rezygnacji ze zlecenia Odpowiedzialność za zastępcę.
ZLECENIOBIORCA – PRAWA I OBOWIĄZKI
Obowiązkiem zleceniobiorcy jest również udzielanie zleceniodawcy wszelkich informacji dotyczących przebiegu zlecenia, a w przypadku wykonania lub wcześniejszego rozwiązania umowy – złożenie sprawozdania. Zleceniobiorca nie ma prawa używania pieniędzy zleceniobiorcy we własnym interesie. Jeśli jednak dojdzie do zatrzymania określonej sumy pieniędzy, która wykracza ponad zapotrzebowanie wynikające z wykonania zlecenia, osoba przyjmująca zlecenie jest zobowiązania do wypłacenia odsetek ustawowych. Informowanie o przebiegu zlecenia.
Wypłata odsetek
Zleceniobiorca ma prawo do otrzymania wynagrodzenia za swoją pracę. Wysokość wypłaty nie może jednak być niższa niż minimalne wynagrodzenie wyrażone w stawce godzinowej obowiązujące w danym roku kalendarzowym. W 2022 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 19,70 zł brutto za godzinę pracy. Podpisując umowę zlecenia, można również zrzec się wynagrodzenia.
Zleceniobiorca ma prawo do zmiany sposobu wykonania zlecenia, w przypadku, gdy uzyskanie zgody zleceniodawcy jest niemożliwe, ale istnieją uzasadnione przesłanki, wskazujące na pozwolenie pracodawcy, jeśli byłby świadomy istniejącego stanu rzeczy.
Minimalna stawka godzinowa na przestrzeni lat 2017-2022
- 2017 – 13 zł
- 2018 – 13,70 zł
- 2019 – 14,70 zł
- 2020 – 17 zł
- 2021 – 18,30 zł
- 2022 – 19,70 zł
Praca na umowie zlecenie zakłada dowolność w ustaleniu miejsca, czasu i sposobu wykonywania danego zadania. Gdy są one odgórnie narzucone przez zleceniodawcę, a praca dodatkowo następuje pod kierownictwem pracodawcy, wówczas umowa ma znamiona stosunku pracy. Zastępowanie umów o pracę umowami zlecenia jest niedozwolone z punktu Kodeksu pracy, jeśli warunki wykonywania zadań jednoznacznie wskazują na zasadność podpisania umowy o pracę. Pracownik ma prawo do wypowiedzenia umowy zlecenia w każdym momencie – w przeciwieństwie do umowy o pracę nie występują tutaj okresy wypowiedzenia, chyba że w umowie ustalono inaczej. Należy jednak pamiętać, że wypowiedzenie odpłatnego zlecenia bez uzasadnienia jest równoznaczne z działaniem na szkodę zleceniodawcy, za którą zleceniobiorca ponosi odpowiedzialność. Wybór miejsca, czasu i sposobu wykonania zadania Odstąpienia umowy z dnia na dzień.
Podstawowym obowiązkiem zleceniodawcy jest wypłata wynagrodzenia za wykonane zlecenie, chyba że zleceniobiorca zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia.
Podpisanie umowy zlecenia nie zwalnia pracodawcy ze stosowania się do przepisów BHP i zapoznawania z nimi pracownika. Zasady dotyczące Bezpieczeństwa i Higieny Pracy określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26. września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku, gdy do wykonania zlecenia niezbędne jest poniesienie kosztów, zleceniodawca powinien udzielić pracownikowi (na jego żądanie) zaliczki w odpowiedniej wysokości. Jeśli zleceniobiorca poniósł wydatki w związku z wykonywanym zleceniem, obowiązkiem zleceniodawcy jest zwrócenie przeznaczonej na ten cel kwoty wraz z odsetkami ustawowymi. Musi on również zwolnić przyjmującego zlecenie z wszelkich zobowiązań zaciągniętych przez niego w imieniu własnym na poczet realizacji zlecenia. Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Zwrot wydatków
Zleceniodawca ma obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS-u, chyba że zleceniobiorca ma prawo do ubezpieczenia z innego tytułu (jeśli ich kwota wynosi co najmniej równowartość wynagrodzenia minimalnego) – wówczas obowiązkowe będzie jedynie opłacanie składki zdrowotnej. Ubezpieczenie chorobowe na umowie zlecenia nie jest obowiązkowe, ale może być opłacane na wniosek zleceniobiorcy. Wielu przedsiębiorców decyduje się na zatrudnianie studentów do 26. roku życia na podstawie umowy zlecenie, ponieważ w ich przypadku nie ma obowiązku odprowadzania składek do ZUS. W przypadku jednoczesnego zatrudniania zleceniobiorcy na podstawie umowy zlecenia i umowy o pracę pracownik podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: społecznym i zdrowotnym. Umowa zlecenia nie zwalnia z odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy. Obowiązkiem płatnika jest comiesięczne wyliczanie i opłacanie zaliczki na podatek dochodowy (do 20. dnia następnego miesiąca) oraz wystawianie deklaracji PIT-11, a następnie przesłanie jej do urzędu skarbowego (do 31. stycznia) i do pracownika (do końca lutego).
Opłata składek, Odprowadzanie zaliczki na podatek dochodowy
Zleceniodawca, tak jak zleceniobiorca, może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym, chyba że w umowie ustalono inaczej. Mimo rozwiązania umowy przed wykonaniem zlecenia w całości przedsiębiorca powinien zwrócić wszelkie wydatki, które powstały do tej pory w wyniku wykonywania zadań określonych w umowie, a także wypłacić część wynagrodzenia odpowiadającą wkładowi pracy w realizację zlecenia. Należy pamiętać, że wypowiedzenie umowy zlecenia bez wyraźnego powodu może doprowadzić do wyrządzenia szkody, której koszta musi ponieść zleceniodawca. Wypowiedzenie umowy z dnia na dzień
Znajomość praw i obowiązków wynikających z umowy zlecenia jest kluczowa dla nawiązania korzystnej dla obu stron współpracy. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu naszego e-booka, niezależnie od tego, czy pełnisz rolę pracownika, managera czy pracodawcy, unikniesz nieprzyjemnych sytuacji w środowisku pracy związanych z formalnym aspektem zatrudnienia. Umowa o zlecenia daje zatrudnionym dużą elastyczność, zwłaszcza w kwestii godzin wykonywania pracy. Wiemy, że zarządzanie większą grupą zleceniobiorców jest trudne, dlatego stworzyliśmy oprogramowanie, które w pewnym stopniu to ułatwia.
Podsumowanie
Aplikacja Kadromierz pozwala menadżerom na automatyczne planowanie grafiku pracy, rejestrację czasu pracy czy ewidencję czasu pracy. Zgromadzone dane można następnie wyeksportować do programów kadrowo-płacowych. Kadromierz to także aplikacja dla pracowników, która umożliwia wgląd w grafik pracy, wymianę czy oddawanie zmian, a także planowanie urlopu czy zgłaszanie dyspozycyjności. Cała komunikacja z menadżerem odbywa się przez platformę, dzięki czemu nie musisz kontaktować się z pracodawcą poprzez prywatne komunikatory, takie jak SMS, WhatsApp czy Messenger. Wierzymy, że dzięki publikacji niniejszego e-booka sprawimy, że prawa zleceniobiorcy staną się nieco bardziej zrozumiałe, co przełoży się na ich przestrzeganie, zarówno przez pracodawców, jak i pracowników.
Wypowiedzenie umowy zlecenia działa ze skutkiem natychmiastowym – nie ma prawnie ustalonego okresu wypowiedzenia. Natomiast jeżeli taki zapis pojawi się w umowie, wówczas odliczanie okresu wypowiedzenia liczy się od następnego dnia od złożenia wypowiedzenia.
FAQ
Jak liczyć okres wypowiedzenia umowy zlecenia?
Wypowiedzenie umowy zlecenia działa ze skutkiem natychmiastowym – nie ma prawnie ustalonego okresu wypowiedzenia. Natomiast jeżeli taki zapis pojawi się w umowie, wówczas odliczanie okresu wypowiedzenia liczy się od następnego dnia od złożenia wypowiedzenia.
Jak rozwiązać umowę zlecenia?
Chcąc rozwiązać umowę zlecenia, należy wręczyć zleceniodawcy stosowny dokument. Wzór wypowiedzenia umowy zlecenia możesz pobrać tutaj.
Czy na umowie zlecenia przysługuje urlop?
Nie, na umowie zlecenia nie przysługuje urlop wypoczynkowy, chyba że w umowie ustalono inaczej.
Czy na umowie zlecenia przysługuje L4?
Tak, jeśli zleceniobiorca jest objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, wówczas przysługuje mu prawo do wzięcia L4.
Czy umowa zlecenia wlicza się do emerytury?
Tak, ale jedynie w przypadku, gdy odprowadzano składki na ubezpieczenie społeczne.
Kadromierz
Kadromierz to nowoczesny program do zarządzania czasem pracy online. Innowacyjne podejście do planowania i rejestracji czasu oraz komunikacji między zleceniobiorcą a zleceniodawcą w firmie.
EFEKTYWNIEJSZA PRACA DZIĘKI APLIKACJI KADROMIERZ:
- bieżący wgląd w grafik pracy: powiadomienia Push
- sprawna komunikacja na linii zleceniodawca-zleceniobiorca
- określanie dyspozycyjności oraz deklarowanie urlopów
- sprawna zmiana dyżurów w przypadku nieobecności innego pracownika
